Son günlerdeki hava durumu dağılımı değişiklik gösterse de bizler şu anda baharı geride bırakmış durumdayız. Bahar, insanların çiçek diktikleri diğer taraftan da bahçelerine bakım yaptıkları bir zamandır. Birçoğumuz iyi bitki yetiştirme yeteneğine sahip olmasa da, yine de botanik resimlemeler, gözlerimize estetik bir şekilde hoş gelebilir. Dahası, belki de sanatçı ya da bahçıvan isek arzu edeceğimiz şeyler olabilirler. Fakat bundan daha da fazlası; botanik resimlemeler, bilimsel araştırmaların mühim bir tarafıdır.
Günümüz fotografik becerileri; bitkilerin güzelliğini ve iç işleyişlerini yakalamada çok iyi bir vasıtadır fakat bu her zaman böyle olmamıştır. Büyük merceklerin yahut mikroskopların bile icadından önce sanatçılar ve bilim insanları, hem bilim için hem de görsel keyif için bitkileri çizmeye başlamışlardır. Bu, sanatın kendisi kadar eski olan bir uygulamadır. Ve geçmiş asırlarda her ne kadar bitki hayatını belirlemede elzem bir yer teşkil etmişse de günümüzde hâlâ fazlasıyla diri olan bir yöntemdir.
Bilim ve Bitki Bilimsel Sanatın Kesiştiği Yer
Botanik resimleme, genellikle “bitki türlerinin biçimlerini, renklerini ve detaylarını tasvir eden sanat” olarak tasnif edilir. Botanik resimleme sanatı içerisinde farklı bölümler vardır; genel olarak, çizimler daha bilimsel olana ya da aşağıdaki 18. yüzyıl tabağındaki gibi daha sanatsal ve estetik olana evrilebilir.
Bitki bilimsel sanatın kendisi, 1. yüzyılın ortalarına doğru izlenebilir. Başlangıcından beri; muhtelif meslek dalları, çizimleri araştırmış ve onlardan faydalanmışlardır: Doktorlar, eczacılar, botanik âlimleri ve bahçıvanlar bunlardan bazılarıdır. Botanik resimleyicilerin bu sanata katkısı sayısızdır. Çalışmaları, farklı bitki türlerini tasnif etmede yardımcı olan bitkilerin ayırt edici özelliklerini vurgulama hususunda yardımcı olmuştur.
Bitki Bilimsel Sanatın Altın Çağı
Bitki bilimsel sanatın altın çağı, 15 ila 17. yüzyıllar arasındaki keşif çağıyla yaklaşık olarak aynı zamana denk gelmektedir. Kâşifler, yeni kıtalar keşfettikçe bu tecrübeyi yeni bulunmuş bitki ya da hayvan türlerinin belgeleri ile de detaylandırmak için sanatçıları yanlarında götürmüşlerdir.
“Bir botanik resimlemenin ilmî kalitesindeki temel unsur, sanatçının faydalanmak için seçtiği vasıta veya temsili için kullanılan teknoloji değil, sanatçının bitki morfolojisi (biçim bilgisi) hakkındaki anlayışıdır.” Stephen A. Harris
Dünden Bugüne Beş Botanik Resimleme Sanatçısı
Neyse ki şu anda dijital bir çağdayız, neşriyat ve çizimlerin bir çoğu internette ulaşılabilir bir vaziyette. Müzeler ve bahçe teşkilatları da bu eserleri bizlere sunuyorlar. Hülasa, görülmeyi bekleyen bir sanat bereketi mevcut. O hâlde, hemen aşağıda 17. yüzyıldan günümüze, bizler için listelenmiş, bir avuç dolusu bitki bilimsel sanatçıya göz atalım.
Alexander Marshal
Marshall (1620-1682), İngiliz bahçelerinde ve ötesinde yetişen bitki türlerini belgelemeye meraklı bir bahçıvandı.
Elizabeth Blackwell
Elizabeth Blackwell (1707-1758) bitki bilimsel sanat dünyasındaki; oymabaskı/işleme ile çizim sürecinin tümünü nihayete erdiren ve kendi tasarımlarını el boyama ile yapan ilk sanatçılardan biri olarak tanınır. Bu süreç boyunca, “ilginç şifalı bitkiler”i toparlayıp 1735 yılında yayınlarken bir yanda da para biriktirebilmiştir. Bu durum, Blackwell’in borçları yüzünden hapishaneye giren kocasının serbest bırakılması için gerekli olan parayı temin edebilmesini sağlamıştır.
Anne Pratt
Pratt (1806-1893), Victoria Dönemi bitki bilimsel sanatçılarının en etkileyicilerinden biri olarak biliniyordu. Hayatı boyunca yirmiden fazla kitap yazmış ve resimlemiştir.
Stella Ross-Craig
Ross-Craig (1906 – 2006) sanatsal çalışmalarıyla ve ek olarak, 1948-1973 yılları arasında yayınlanan ‘İngiliz Bitki Çizimleri’nin basımında öncülük etmesi hasebiyle tanınıyordu.
Alice Tangerini
Yukarıda bahsini ettiğimiz çizerler şu anda hayatta olmasalar da, Tangerini (d. 1949) bitki bilimsel sanat dünyasında faal bir vaziyettedir. Dahası, halihazırda 1972’den beri Smithsonian Tabiat Tarihi Ulusal Müzesi için çalışmaktadır.
