Halkın beğenisiyle hızlıca popüler hale gelerek dünyanın en iyi müzelerinde sergilenen ve sanat uzmanları tarafından takdir edilen Empresyonizm (İzlenimcilik), yaklaşık 150 yıldır sanat dünyasına hükmektedir. Ressamların sanata öncü yaklaşımıyla ünlü olup çığır açan tür, modern sanatın katalizörü rolünü güçlendirerek çeşitli sanat akımlarının evrimini şekillendirdi.
Empresyonizmin kendine özgü estetiği hiç şüphesiz eşi benzeri olmayan türdendir ve tuvallerin içeriği de büyüleyicidir. Burada, ikonik akımın sanat tarihi üzerindeki derin etkisini göstermek için Empresyonizmin arka planını, özelliklerini ve mirasını araştırıyoruz.
Empresyonizm Nedir?
İzlenimcilik, 1870’lerde Fransa’da ortaya çıkan bir sanat hareketidir. Beaux-arts denen güzel sanatların katı kurallarını reddeden Empresyonist sanatçılar, çalışmalarında dünyayı gözlemlemenin ve tasvir etmenin yeni bir yolunu sergilediler ve çevrelerinde sıkça dışarda bulunan izlenimlerini ortaya çıkarmak için gerçekçi tasvirler öngördüler.
“Stüdyoda resim yapmaktansa, Empresyonistler, güneş ışığının anlık ve geçici etkilerini hızlı bir şekilde, öznelerinin önünde, stüdyoda değil açık havada (plein air) çalışarak yakalayabildiklerini buldular.” diye bir açıklama getirmiştir Tate. “Bu, ışık ve renk konusunda daha fazla farkındalık ve doğal sahnenin değişen düzeni ile sonuçlandı. Uçucu ışık kalitesini sağlamak için fırçalama tekniği hızlı ve ayrı bölümlere ayrıldı.
Bu yeni resim yaklaşımı, geleneksel tekniklerden ayrılarak sanat tarihi akışını değiştiren bir hareketle sonuçlandı.
Tarihi Süreci
19. yüzyıl boyunca Fransız ressamların çoğu yıllık sergiler düzenleyen Paris merkezli Académie des Beaux-Arts’ın (Güzel Sanatlar Akademisi) geleneksel zevklerine bağlı eserler üretti. Çeşitli seçilmiş el sanatlarının sergilendiği salonlar, gerçekçi bir tarzda gösterilen tarihi, mitolojik ve alegorik sahneler dahil olmak üzere geleneksel konuyu destekleme eğilimindeydi.
Asırlık kreatiflik yaklaşımdan bıkmış bir grup sanatçı, salondan kurtulmaya karar vermiş ve kendi bağımsız sergilerine ev sahipliği yapmıştır. Kooperatif ve Anonim Ressamlar, Heykeltıraşlar ve Oymacılar Derneği olarak bilinen Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir, Edgar Degas ve Camille Pissarro’nun da bulunduğu bu sanatçı grubu 1874’te ilk sergisini gerçekleştirdi.
Fransız bir fotoğrafçı olan Nadar’ın stüdyosunda en dikkat çeken tablo Claude Monet’nin İzlenim, Gündoğumu (1872) oldu ve beraberinde 30 sanatçının yaptığı resimler sergide yer aldı.
Sergi, gazeteci Louis Leroy da dahil olmak üzere eleştirmenlerin oklarını üzerine çekti. “İzlenim, Gündoğumu”nu analiz ederken rezil bir şekilde şöyle yazıldı: “ “İzlenim — Bundan emindim. Sadece kendime şunu söylüyordum ki, bende iz bıraktığına göre, içinde biraz izlenimler olması gerekiyordu… ne özgürlük, ne işçilik kolaylığı!“
Açıkça hakaret olarak nitelendirilse de, incelemesi aslında harekete yardımcı oldu – istemeden (ve ironik bir şekilde) bilinen ismini verdi: İzlenimcilik.”
Özellikleri Tanımlama
Empresyonizm, anlayışından bu yana bir dizi özellik ile tanımlanmıştır. Bunlar arasında: ressam fırça çalışması, farklı renkler, ortak konuların tasvirleri, ışığa odaklanma ve fotoğrafçılıktan esinlenen kompozisyonlar bulunmaktadır.
Kalın Fırça Darbeleri
Ayırt Edici Renk Paleti
Fırça çalışmasına ek olarak Empresyonistler de renge eşsiz bir yaklaşım sergilediler. Belirli tonları elde etmek için boyayı karıştırmak yerine çeşitli renkteki bireysel fırça darbelerini bir arada grupladılar. Bu yöntem, hiçbir zaman sadece siyah ve beyaz olmayan İzlenimci gölgelerin ve karın betimlemelerinde barizdir.
Işığa Odaklanma
Birçok Empresyonist sanatçının – en önemlisi Claude Monet – açık havada ya da dışarıda resim yapmaya büyük bir tutkuları vardı. Bu yaklaşımla, sanatçılar manzarayı, binaları ve diğer dış mekân manzaraları üzerindeki ışığı ve etkilerini yakından inceleyebildiler.
“Benim için,” demişti Monet, “her an görünümü değiştiği için bir manzara kendi başına yoktur; ancak çevresindeki atmosfer onu hayata geçirir – sürekli değişen ışık ve hava. Benim için, konulara gerçek değerlerini veren yalnızca çevresindeki atmosferdir.”
Gündelik Konu
Yaratıcı Kırpma
O dönemde yeni ve öncü bir uygulama olan fotoğrafçılıktan ilham alan izlenimciler, zamanın belirli anlarının otantik anlık görüntüleri olarak rol oynayan resimler üretti. Bu akılda tutulması ile, sanatçılar sahnelerini daha “doğal” yollarla çerçevelemeye başladı ve asimetrik kompozisyonların gizli fotoğraflar gibi kırpılmasını sağladı.
Bununla birlikte, bu “şipşak fotoğraflar” genellikle geniş bir planlama ve ön hazırlık gerektiriyordu. “Seni temin ederim ki herhangi bir sanat benimkinden daha az kendiliğinden olmamıştır” diyor yaratıcı kırpma kullanımıyla tanınan Degas.
Günümüzde Empresyonizm Mirası ve Varlığı
Doğal olarak, modernizmin başlangıç noktası olan Empresyonizm, kendinden sonraki birçok hareketi etkiledi. İzlenimciler, sanatsal fırça darbelerini benimsemiş; Soyut Ekspresyonistler Monet’in alışılmadık yaklaşımından ilham alıyorlar ve birçok çağdaş sanatçılar bile Neo-Empresyonist tarzda çalışmaya devam ediyor.
Edebiyatta Empresyonist Akım
Empresyonist ilk olarak resmi etkilemiştir ama resimden sonra ilk etkilenen sanat dalı edebiyattır. Dünyada en önemli olan empresyonist yazarların içinde;
- Rainer Maria Rilke
- James Joyce
- Arthur Rimbaud yer alırken,
Türk empresyonist yazarlar içinde;
- Ahmet Hamdi Tanpınar
- Cahit Sıtkı Tarancı
- Ahmet Muhip Dıranas
- Cenab Şahabettin
- Ahmet Haşim yer alır.
İzlenimci Sanatçılar listesi
- 1839–1899, Alfred Sisley
- 1841–1919, Pierre-Auguste Renoir
- 1830–1903, Camille Pissarro
- 1841–1895, Berthe Morisot
- 1840–1926, Claude Monet
- 1832–1883, Édouard Manet
- 1841–1927, Armand Guillaumin
- 1834–1917, Edgar Degas
- 1839–1906, Paul Cézanne
- 1844–1926, Mary Cassatt
- 1848–1894, Gustave Caillebotte
- 1841–1870, Frédéric Bazille
Kaynakça: http://www.bilgibaba.org/yazi/empresyonizm-izlenimcilik-akimi-nedir – https://mymodernmet.com/what-is-impressionism-definition/
