Koleksiyoner Shchukin bir keresinde “eğer bir resim sana psikolojik bir sarsıntı yaşatıyorsa, onu satın al.” demişti. Ve bu hafta size göstermek istediğimiz Matisse’in eserini ilk gördüğümde beni bir hayli sarsmıştı. Ne yazık ki eserin kopyası renklerin derinliğini ve gücünü göstermekte zayıf kalıyor, biz yine de yakından incelemeye başlayalım.
Matisse, modern sanatın önde gelen şahsiyetlerindendir. Pablo Picasso ve Marcel Duchamp ile birlikte, Matisse yirminci yüzyılın ilk yıllarında resimdeki devrimci gelişmeleri tanımlamaya yardım etmiştir. Başlarda Fauve* olarak etiketlense de, 1908’lerdeki çalışmaları Fauvist olarak adlandırılmamalı. Fuave resimlerin, ana fikri yüksek derecede sadelik ve soyutlama iken, görünüşte sert fırça çalışmalar ve cırlak renklerle özleşmiştir. Ama 1908’de Matisse kendi yolundan gitmeye başladı –renklerin daha dekoratif yönünü kullanmaya başladı.
Kırmızılı Uyum veya Kırmızı Oda, Matisse tarafından “dekoratif panel” olarak adlandırıldı ve Shchukin’in Moskova’daki konağına yemek odası için tasarlandı. Resim Rus koleksiyoner tarafından “Mavili Uyum” adıyla sipariş verildi fakat Matisse ortaya çıkan sonuçtan memnun kalmadı ve tercih ettiği kırmızı renkle tekrar boyadı.
“Kırmızı fikrini nereden edindim –emin olmak gerekirse, bilmiyorum, bütün bunları sadece… kırmızıyla bir arada gördüğümde bana ne ifade ettiklerini anladım.” diye belirtmiştir Matisse.
Aslında bu resim, kırmızı rengi ve dağınıklıktan ibaret. Dağınıklık, bizi bunu düzeltmekle görevli olan kişi olan (eserde) hizmetçiye götürür. Bu da eserdeki figürü kıymetli kılar ama yine de odağımızı bu figüre veremeyiz.
Renk seçimi, zengin ve yoğun bir şekilde zıtlıklar içerirken, aynı zamanda sıcaklık ve konfor hissi yaratmaktadır. Kırmızı rengin düzlüğünü doğrulayan sanatçı, mekânın izlenimini yaratmayı başardı. Resmin tüm unsurları tek bir bütünü oluşturmaktadır.
Eserin büyük bir kısmını kaplayan yemek masası, çiçek desenli kırmızı örtüyle kaplıdır. Bu görüntü, duvar için de geçerlidir ve ressam, odada birbirine geçen bu iki öğeyi ustalıkla ayırıp sunmuştur. Vazo, meyveler ve çiçeklerle süslenmiş odanın motifleri, Matisse’nin eserlerinde yaygın hale gelmiştir.
*Fauve: 1898-1908 yılları arasında Henri Matisse tarafından Fransa’da geliştirilen bir sanat akımıdır. En önemli özelliği, tüpten çıkmış gibi çiğ ve bağıran renklerin doğrudan kullanımıdır.
