Yarım Asırdır Çölün Ortasında Yanmaya Devam Eden Cehennem Geçidi

Türkmenistan’ın kalbi Karakum Çölünün derinliklerinde hummalı bir krater gece gündüz parlamakta. Halk arasında ‘Cehennemin Kapısı’ veya ‘Cehennem Geçidi’ olarak da bilinen bu çukur, 50 yıldan uzun süredir yanıyor. Peki bu ateş dolu krater nedir ve çölde ne işi vardır? Bu cevaplar için Türkmenistan’ın tarihine bir göz atmak lazım.


Çeviren: Elif Dağatar

1971’de, ülke hâlâ Sovyetler Birliği’nin bir parçasıyken Sovyet mühendisleri petrol arayışında çöllere düşmüşlerdir. Petrol kalitesini kontrol etmek için bir sondaj kurulmuş fakat anında bunun petrol olmadığını anlamışlar. Petrol yerine bu doğal gaz rezervi, üzerine kurulu olan ağır sondaj makinelerinin yükünü taşıyamayarak çökmüştür.

Bütün kamp, Derveze krateri olarak adlandırılan dev çukura düşmüştür. 70 metre genişliği ve 20 metre deriliğiyle devasa boyutlardaki bu çukur kısa sürede bilim insanlarının başına bela olmuştur. Çöküntü, dalga etkisiyle başka göçüklere yol açmakla kalmamış aynı zamanda doğal gaz da hızla kaçmaya başlamıştır. Doğal gaz, esasen oksijeni çekip nefes almayı zorlaştıran metandan oluştuğu için hem vahşi yaşam için hem de yakınlarda yaşayan Derveze yerleşkesindeki insanlar için endişe arz etmekteydi. Hatta bu endişe, çöküntüye müteakiben çevredeki hayvanların ölmeye başlaması ile doğruluk kazanmıştır.

Doğal gaz sıkıştırılamadığından, bilim insanları harekete geçerek bulunan gazı yakmaya karar verdiler. Sürecin birkaç hafta süreceğini düşündüler lakin beklenenin aksine çukur hala alevler içinde yanmaktadır. Şu an bile bilim insanları ateşi ne kadar doğal gazın körüklediğini bilmiyorlar. Şimdi ise Derveze kraterine bir yılda yüzlerce turist, bu tuhaf ve meşum görünümlü doğa olayını ziyarete geliyor.

2010’da Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguly Berdimuhamedow, krateri ziyaret etmiş ve kapatılması gerektiğini söylemiştir. 2013’te de çölün krateri içeren kısmını doğal rezerv olarak ilan etmiştir. Fakat bugün bile Cehennem Geçidi parlak bir halde yanmakta, kötücül turuncu alevleri kilometrelerce öteden görülebilmektedir.

1970’lerde, Türkmenistan çölünde petrol sondaj makinesinin çökmesinin ardından dev bir krater oluşmuştur.

Sondaj, kaçmaya ve yerel vahşi yaşamı tehlikeye atan doğal gaz rezervine oturmuştu.

Böylece yetkililer en fazla birkaç hafta süreceğini düşünerek gazı yakmaya karar derdiler.


Tersine ‘Cehennem Kapısı’ 50 yılı aşkın süredir yanmaya ve her yıl yüzlerce turistin akınına uğramaya devam etmektedir.


Kaynak: https://mymodernmet.com/darvaza-crater-turkmenistan-gates-of-hell/

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir