Türk edebiyatında konu öykü olduğunda akla ilk gelen isim şüphesiz Sait Faik Abasıyanık’tır. Bu yazımızda Türk edebiyatına ve Türk öykücülüğüne farklı bir soluk getiren Abasıyanık adına düzenlenen hikâye armağanından bahsedeceğiz.
Sait Faik Hikâye Armağanı, annesi Makbule Abasıyanık tarafından oğlunun vasiyeti üzerine 1955 yılında başlatıldı. Sait Faik, yaşamının son yıllarında Darüşşafaka Lisesi’nin matinesine katılmıştı. Matinenin ardından okul hakkında bilgi edinen yazar, evine döndüğünde annesine mal varlığını buraya bağışlamasını teklif etti. Yazarın vefatının ardından vasiyeti üzerine mal varlığının çoğu ve eserlerinin telif hakkı Darüşşafaka Cemiyetine bırakıldı. Ayrıca vasiyetnameye her yıl “Sait Faik ve Makbule Abasıyanık Hikâye Mükâfatı” düzenlenmesi maddesi de eklendi. Ödülün para armağanı ise 1960 yılına kadar Varlık Yayınları tarafından karşılandı.1964 yılından itibaren Darüşşafaka Cemiyeti tarafından sürdürülen ödül, 2012 yılından beri ise Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları iş birliği ile verilmekte.
Türk edebiyatının en uzun soluklu hikâye ödülü olsa da zaman zaman kesintiye uğradığı dönemler de oldu. 1960,1961,1962 ve 1963 yıllarında ödül düzenlenemedi çünkü 1955 yılından beri tek başına ödülü düzenleyen Makbule Abasıyanık vefatına üç yıl kala (1964 yılında vefat etmiştir) hastalığı ile uğraşıyordu. 1964 yılında vefatı ile birlikte ödülle Darüşşafaka Cemiyeti ilgilendi. 12 Eylül 1980 darbesinin ardından 1981 ve 1982 yıllarında da ödül düzenlenememiştir. Son kesinti ise 1993 yılında gerçekleşmiştir; bu yıl ödüle layık görülen bir eser olmamıştır.
Ödülün jüri koltuğunda ilk yıllarda İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğretim görevlileri ve üyeleri, tanınmış edebiyatçılar ve edebiyat araştırmacıları arasından seçilmiş 6 kişi bulunmaktaydı. 2010 yılından itibaren Doğan Hızlan, Murat Gülsoy, Prof. Dr. Jale Parla, Metin Celal, Hilmi Yavuz ve Nursel Duruel görev alıyor. Jüri üyelerinden Nursel Duruel 2007 yılında “İnsanlar İçinde Bir İnsan Sait Faik Hikâye Armağanı Antolojisi (1955-2007)”ni hazırlamıştır. Antoloji, 2007 yılında Darüşşafaka ile ödül için iş birliği yapan YKY’den çıkmıştır.
Sait Faik Hikâye Armağanı kazananlarının listesi
Her Yıl Yeniden Ölen Adam: Sait Faik
1957 yılında armağanı kazanan “Değişik Gözle” eseriyle Necati Cumalı (o zamanlar daha çok şairliği ile biliniyordu) olsa da bazı taraflar bu ödülü Nezihe Meriç’in “Topal Koşma” eserinin hakkı olarak görmüşlerdi. Seçilmiş Hikâyeler Dergisi’nin 62.-63. sayılarının dosyası “Sait Faik Her Yıl Yeniden Ölen Adam”dır ve bu dosyada ödüle ağır eleştiriler gelmiştir. Bu eleştirilere göre son 3 yıldır ödülü Varlık Yayınları yazarları almaktadır; ödülün Varlık Yayınları yerine Sait Faik’e sadık kalması gerekir. Bunun üzerine dergi bir soruşturma başlatır. Ödülü kim kazanmalıdır? Sait Faik’in sağ olması durumunda yazar, kazananlar için ne söylerdi? Soruşturmaya katılan yazarlar arasında Fikret Otyam, Çetin Altan, Tarık Buğra, Vüs’at O. Bener, Nezihe Meriç, Muzaffer Erdost, Güner Sümer, Ece Ayhan, Tarık Dursun K., Orhan Duru, Can Yücel, Samim Kocagöz, Orhan Kemal, Salâh Birsel, Özdemir Asaf, Oktay Akbal, Haldun Taner,… gibi isimler yer alır.
“İlk sonuçlara göre oyların 1. %42.3 Nezihe Meriç 2. %26.9 çekimser 3. %23.1 Özcan Ergüder 4. %7.7 Orhan Kemal olarak kullanılmıştır. Sanatçıların kullandıkları oyların %73.1 üç hikâyeci arasında dağılmış olması ve bu üç hikâyecinin içinden %10.53 oy alan birinin -lütfen- Sait Faik jürisinden oy alabilmesi armağan dağıtımındaki isabeti (!) gösterir sanıyoruz. Necati Cumalı ise oyların %00.1‟ini bile alamamıştır.
Oy verenlerin %70‟i Sait Faik‟in bu işe çok kızacağı konusunda birleşiyor. Galiba Y. Nabi Nayır da aynı fikirde. Sait’in mezarı başında yan yan, kuşkulu duruşu, cebinde vicdanını yakan 1000 TL alelacele Necati Cumalı’ya verişi bunu gösteriyor. Ne dersiniz…”*
Soruşturma ve Sait Faik hakkında daha fazla bilgi almak için bu floodu okuyabilirsiniz: https://twitter.com/TekinDeniz_/status/1050846771407179777?s=
65. Sait Faik Hikâye Armağanı
Bu yıl Sait Faik’in ölüm yıl dönümünde, 11 Mayıs 2019 tarihinde, 65.’si düzenlenen Sait Faik Hikâye Armağanı’nın sahibi “Nohut Oda” eseriyle Melisa Kesmez oldu. Nohut Oda, Doğan Hızlan başkanlığındaki jüri tarafından 62 eser arasından seçildi.
Darüşşafaka Cemiyeti Yönetim Kurulu Başkanı Tayfun Öktem, Sait Faik’in ölümünün 65. yılı üzerine “Bir yazarı anmanın en güzel yolu, başka yazarların yolunu açmak olsa gerek. Ne mutlu ki Sait Faik 65. yıldır bunu yapıyor. Bir yazara, çıktığı edebiyat yolunda yandaşlık, yoldaşlık ediyor, ilham veriyor ve ona yepyeni kapılar açıyor. Geriye dönüp baktığımızda, Sait Faik Hikâye Armağanı’nı layık görülmüş her bir yazarın, edebiyatımız için ayrı bir kilometre taşı ve değer olduğunu görmenin mutluluğunu ve Sait Faik’in vasiyetini yerine getirmenin haklı gururunu yaşıyoruz.” söyleminde bulundu.