İnsanlar COVID-19 gibi bir solunum hastalığına yakalandığında, öksürük veya hapşırık yolu ile parçacıkları havaya salmış olurlar. Biri size yakın öksürüyorsa virüs gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza kolayca girebilir. Bu parçacıklar sadece yaklaşık 1.8 metre hareket eder ve havada uzun süre barınmazlar. Fakat bununla birlikte kapı kolları, asansör düğmeleri veya metro direkleri gibi her zaman dokunduğunuz yüzeylere iner. Ortalama bir kişi saatte 23 kez yüzüne dokunur ve bu dokunuşların yaklaşık yarısı COVID-19 virüsünün bulaştığı mukozal yüzeyler olan ağıza, gözlere ve burunadır.
Çeviren: Abdulkadir Bekdemir
Bu yazımızda amacımız sizleri bir plan hazırlamaya teşvik etmek. İşte COVID-19 testiniz pozitif çıktığında yapmanız gereken 6 şey.
1. Koronavirüs Planınız Hazır Mı?
COVID-19 test sonucunuz pozitif mi çıktı? Bu, belki son zamanlarda alabileceğiniz iyi haberlerden olmayabilir fakat sonucu öğrenince bir sonraki adımınızın ne olacağına karar vermeniz bu noktada önemli. Hastaların %80’i COVID-19 hastalığını hafif ve nispeten zarar görmeden atlattığından dolayı her hastanın hastaneye yatırılması gerekmiyor. Ne yapacağınızı, ne zaman yardım alacağınızı bilmek iyileşme sürecinizi hızlandırabilir ve tekrar ayağa kalkmanıza yardımcı olabilir. Bu yüzden hazırda bir Koronavirüs planı bulundurmak büyük önem taşıyor.
2. Yardım ve Tavsiye İçin Bir Doktora Danışın
Koronavirüse yakalandığınız zaman yapmanız gereken şeylerden ilki tavsiye almak için doktorunuza danışmaktır. Almanız gereken ilaçlardan tutun yeme alışkanlığınıza, yapmanız gereken değişikliklere ve bu süreçte takip etmeniz gereken tedavi yoluna kadar bir profesyonelin rehberliği sizi en doğru yola iletecektir. Yandaş hastalığınız varsa veyahut başka semptomlar için tedavi arayışı içindeyseniz doktorunuzu bilgilendirin. Unutmayın, kendi kendine tedavi asla tavsiye edilmemektedir.
3. Kendinizi Evde İzole Edin
Kendinizi sizinle birlikte yaşayanlardan izole etmek onları enfeksiyon riskinden kurtarmak için çok önemlidir. Eğer evde karantinada kalmanız tavsiye edildiyse uymanız gereken bazı kurallar vardır. Eğer tek başınıza izole olma imkânınız yoksa ayrı banyosu olan ve iyi havalandırılmış bir odayı kendinize ayırın. Kap kacak, havlu vb. eşyalarınızı karantinada olacağınız iki hafta boyunca ayrı kullanın. Bu eşyalarınızı ailenizle ne olursa olsun paylaşmayın. Sizinle aynı çatı altında yaşayan herkes virüsün yayılma tehlikesini önlemek adına COVID-19 testi yaptırmalıdır ve en az bir hafta süreyle karantinada kalmalıdır.
4. Size Bakacak Kişiyi Belirleyin
Hastalığı hafif atlatıyor olduğunuz için evde istirahat etmenize izin veriliyor olsa dâhi, bir COVID-19 hastası olarak yardıma ihtiyacınız olabilir. Tercihen refakatçiniz genç, sağlıklı ve daha önce kronik bir rahatsızlık yaşamamış bağışıklığı kuvvetli birisi olmalıdır. Yalnız yaşıyor olsanız dâhi bu süreçte sizi kontrol edecek ve yardımcı olacak biriyle olmanız çok önemlidir. Yemekten alışverişe, ilaçlardan acil ihtiyaçlarınıza kadar her durumda ve her zaman bu kişiyi bilgilendirmeniz gerekmektedir. Ayrıca evde evcil hayvanınız varsa, yokluğunuzda onları da korumak için bir plan yapmanız gerekecektir.
5. Ne Tür Bir Tedavi Göreceksiniz
Semptomların ve hastalığın ağırlığına bağlı olarak her hastaya farklı tedaviler uygulanmaktadır. Kanınızdaki oksijen değerini kontrol etmek için bir oksimetre bulundurmak önemlidir. Kan basıncı veya şeker problemleriniz varsa, bir tansiyon aleti ve şeker ölçer bulundurmak da gereklidir. Hafif veya belirti vermeyen COVID-19’un henüz kanıtlanmış bir çaresi bulunmamakla birlikte, hastaneye yatırılan COVID-19 hastalarına remdesivir, deksametazon ve diğer steroid tedavileri gibi anti-viral (virüs önler) özelliklere sahip deneysel ilaçlar verilir. Unutmayın, bu size en iyi şekilde bir doktorun rehberlik edebileceği bir durumdur, bu nedenle sağlık uzmanınızla düzenli iletişim halinde olun ve refakatçinizi bu konuda bilgilendirin.
6. Dikkat Etmeniz Gereken Semptomlar
Koronavirüse maruz kaldıktan sonraki ilk iki hafta içinde semptomlarınızı takip etmek çok önemlidir. Uzmanlar, enfeksiyondan sonraki 5-10 gün içinde belirti ve enfeksiyon şiddetinin arttığını söylüyor. 8. veya 9. gün, genellikle bağışıklık sisteminizde aşırı yüklenme olduğu ve sitokin fırtınası da dâhil olmak üzere şiddetli sonuçlarla karşılaştığınız zamandır. Eğer bu dönemde semptomlarınızda bir azalma olmazsa, tekrardan testler yaptırabilirsiniz. Solunum hızı, kırgınlık ve solunum bozukluğu yakından izlemeniz gereken belirtilerden bazılarıdır. Hayati değerlerinizi takip etmek, semptomlardaki günlük değişimi gözlemlemenize yardımcı olabilir.
7. Karantina Döneminin Bitişi ve Hastalık Sonrası Dönem
Yetkililere göre, 14 günlük izolasyon dönemi bir COVID-19 hastasının hastalığı bulaştırma potansiyelinin en yüksek olduğu zamandır ve bu nedenle, bu süre sona erince izolasyon da sona erer. Bunu doktorunuza sorun ve gerekli önlemleri alın. Yaşam alanınızı sterilize etmek, atıkları ayırmak ve çevreyi dezenfekte etmek, izolasyon sürenizi sona erdirmeden önce atmanız gereken adımlardan bazıları olacaktır. Uzun süre karantinada kalmalarına rağmen geçmeyen semptomlar gösteren ve tedavilerin yan etkisini hisseden hastalar varken, izolasyondan sonra test sonucunuzun negatif olmasının her şeyin bittiği anlamına gelmediğini anlamanız önemlidir. COVID-19 vücudunuz için ağır bir hastalıktır ve vücudun bu hastalıktan tamamen arınması uzun zaman alabilir. İlaçlara devam etmeniz hayati önem taşımaktadır. Tekrar normal yaşantılarına dönmeden ve toplum arasına karışmadan önce birçok hastaya karantina dönemlerini uzatması ve tedbirleri sürdürmeleri tavsiye edilmektedir.
