2021’de sosyal medya ve telefonlar sayesinde mesajlaşma ve maillere sahibiz fakat bir yüzyıl önce çaba harcamadan birisine mesaj iletmek veya sevgi notu yollamak bu kadar kolay değildi. Victoria Dönemi’ndekiler, insanlar nasıl hissettiklerini anlasınlar diye gizli bir çiçek düzenleme oluşturdular. Hollandalı sanatçılar, tuvallerine görünürde rastgele olan çiçekler boyamışlardır. Fakat çevremizde çiçeklere gizlenmiş mesajların daha pek çok örneği olduğunu biliyor muydunuz? Dahası, bu anlamların çoğu tarihin çok erken yıllarına kadar gidebilmektedir. Hadi çiçeklerin diline bir göz atalım.
Çeviren: Elif Dağatar
Çiçeklerin taşıdığı anlamlar yüzyıllar ve farklı kültürler boyu değişmiş olsa da burada çiçeklerin ve anlamlarının hem dinde hem de günlük hayattaki karşılıklarını derledik.
Çiçek Renklerinin Anlamları
Tıpkı çiçeğin kendisinin bir anlamı olması gibi rengi de bir anlam ifade eder. Rönesans dönemine dönersek güller Hristiyanlıkta bir anlam ifade ederlerdi. Bakire Meryem için beyaz, İsa’nın kanı için kırmızı önem arz eder. Örneğin aşağıda, bugün Los Angeles’da Getty Müzesi’nde bulunan Dresden Dua Kitabı’ndan bir alıntı bulunmakta. Sayfanın sol ortasında büyük bir zambak görünüyor. Muhtemelen menekşe ve orkidenin çeşitleri olan pek çok mavi çiçek ve yanlarında ise çilek ve diğer kırmız bitkiler de etrafa saçılmış. Mavi şalı ve altın halesiyle hepsi, çoğunlukla Bakire Meryem’in saflığına bağlanıyor. Çiçekler, resmin yanında kelimelere ihtiyaç duymadan bir hikaye anlatıyor: İsa’nın doğumu ve bakire anne.
Mantıklı. Gül gibi belli çiçeklerin farklı renkleri mevcut. Aşağıdaki John William Waterhouse resmine bakılırsa bir kadın, pembe bir gülün tatlı kokusunu içine çekmek için burnuna götürüyor. Kırmızı gülün tutkusuna kıyasla pembe gülün anlamına benzer bir şekilde resmin şehvetli bir hissi var. Aynı zamanda nazik.
Aynı şekilde bu, lale ve orkideler için de geçerlidir. Seçilecek çok fazla renk mevcut. Lale genel olarak derin, koşulsuz ve mükemmel sevgi anlamına gelir. Van Gogh’un Lale Tarlaları tablosuna bir göz atarsanız onun zamanında yetişen renk renk laleleri görebilirsiniz. Memleketine coşkulu bir name midir bu?
Çiçeklerin Dili – Hollandalı Bir Natürmort Resmini Yorumlama
16 ve 17. yüzyılların en iyi bilinen sanat alanlarından biri de Hollandalı natürmort tablolardır. İşte eğlenceli bir aktivite. Rachel Ruysch’ın aşağıdaki tablosundan kaç tane çiçeği ve onların anlamlarını yorumlayabileceğiz?
Bir buket çiçek, siyah bir arka planın önünde dizilmiş. Pembe, kırmızı ve beyaz renkli çiçekler yükselip sarkarken böcekler ve genellikle doğum veya kısmet sembolü olarak görülen yalnız bir deniz kabuğuyla karışmış. Halbuki çeşitli çiçeklerin arasında solmuşlar da görülüyor. Köşegen çerçeve dikkatimizi sol alt ve sağ üst köşeye çekiyor. Bu natürmort tabloda göze hoş gelmesinden daha fazlası var. Burada, bilinen çoğu çiçeğin farklı anlamları olmasının yanında Ruysch’ın 1726 natürmortunda betimlenen çiçeklerinin basit açıklamaları var.
Çiçeklerin Anlamları
Gelincik çiçeği: Uyku, huzur veya ölüm
Aslanağızları: Metanet, hilekârlık veya zarafet
Güller: Çoğunlukla romantizm ile ilişkilendirilir
Karanfiller: Aşk
Gülhatmi: Hayat döngüsü
Kadife çiçeği: Keder, umutsuzluk veya matem
Gündüz sefası: şefkat veya fanilik
Kırmızı ve beyaz renkli laleler: kırmızı- tutku ve romantizm, beyaz- bağışlama, saygı veya saflık
Çiçeklerin bu karışımı, ahlaki bir mesaj vermek için bir araya gelmiştir: Etrafımızdaki dünyanın güzelliği geçicidir ve bütün yaşayan şeyler bir gün ölecektir yani hayat döngüsü. Fiziksel her şey geçicidir. Ve Ruysch’ın tablosu, bütün bu anlamları tek bir kanvasa sığdırmıştır. Mesajın doğası, dini ve yapıldığı dönemi yansıtmaktadır. Bununla birlikte Hollandalılar maddi şeylerden ve servetten hoşlanmışlardır. Ama en iyisi, gelecekte ne olacağına ve birinin Tanrı’ya olan sevgisi ile bağlılığının asıl hayata bağlayıcı olduğuna dair zarifçe hatırlatılmaktır.
Çiçeklerin Dini Anlamları
Doğu kıtalardan batıya çeşitli dinler, çiçeklerin anlamı bakımından belli gerçeklere sahiptir. Yukarıda da bahsedildiği gibi pek çok anlam Hristıyanlıktan gelir. Ama bazı dinler de çiçeklerine anlamlar yüklemişlerdir. Paganlardan Budistlere, zamanın başlangıcından şimdiye dek bir çiçek hiçbir zaman sadece bir çiçek olmamıştır. Ve anlamlar zamanla değişmiş olsalar da benzer semboller hala geçerliliğini korumaktadır. Zambak ve nilüferi ele alalım.
Batı
Zambağın genel anlamı saflık ve doğurganlıktır. Rengine göre anlamı değişkenlik gösterse de tıpkı mavi cübbesi gibi, beyaz zambaklar uzun bir süre Bakire Meryem’i temsil etmiştir. Rönesans tablosunda beyaz zambaklara tekrardan bir göz atın. Ardından The Visitation tablosuna bakın. İkisinin arasındaki benzerlikler nelerdir?
Tıpkı 16. yüzyıl Madonna ve Azizlerle Çocuk tablosunda görüldüğü gibi kırmızı karanfiller, İsa ve Bakire Meryem ile ilişkilendirilen bir başka çiçektir.
Doğu
Nilüferin kaynağını biliyor olabilirsiniz fakat anlamının ne kadar derin olduğunun farkında mıydınız? Veya Budizme inananlara olan gizli mesajının? Nilüfer, bir insanın ruhen erişebileceği en yüksek aydınlanma seviyesi olarak görülür. Nilüfer, çamurun derinliklerinden büyüyerek ışığa ulaşır ve gökçe bir çiçeğe dönüşür. Buradaki metafor, hepimizin her ne kadar dipte olursak olalım aydınlığa ulaşacak potansiyelimizin olmasıdır.
Çağdaş Vietnamlı sanatçı Tuyen Vu, nilüfere bir hayranlık duyar. Yıllar boyu tablolarında, bu çiçeğin betimlemesi daha da soyut bir hâl almıştır. Ne olursa olsun değişmeyen şey ise Tuyen Vu’nun çiçeğe olan sevgisinin kanvastan yansımasıdır.
Kısaca, Asya sanat eserlerinde nilüfere sıkça rastlanmaktadır. Sanat tarihçileri; erken dönem Mısırlıların bile nilüferi, tanrılarla olan bağlantısından dolayı değerli gördüklerini keşfetmişlerdir.
Yeni Delhi Bahá’í Tapınağı olarak da bilinen Nilüfer Tapınağı, yapısında nilüfer çiçeğini yansıtır. Belli tanrılara adanmaktan ziyade bütün dinlere kapısı açıktır. 1986’da tamamlanan binanın odağı ışık ve suda olmakla birlikte evrensel Tanrı ile bir olmaya adanmıştır.
Çiçeklerde Gizlenmiş Mesajlar
Bu makaleyi ve bununla bağlantılı diğer kaynakları okumak, çiçeklerin bütün tarih boyunca dinler ve kültürlerle güçlü bir bağlantısı olduğu görülebilir. İronik olarak, bu makalenin esinlendiği kaynak bu değildir. Lakin bağlantının derin olduğu hemen anlaşılmaktadır. Paganlardan en erken Hristiyanlara ve çoğu Asya dinlerine kadar çiçekler, özel bir önem taşırlar. Keza, bahsedilen çiçeklerin bu kültür ve dinlerde betimlendiği sanat eserlerinde bu anlamlar oldukça ön plandadırlar. Sizin farkında olmadığınız çiçeklerin gizli anlamları nelerdi peki?