Damien Hirst’ün köpek balığı, 1900’ların Britanya sanatının ikonik eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir ve dünya çapında Britart’ın sembolü hâline gelmiştir. Bu yazımızda, Damien Hirst’ün meşhur köpek balığı ve hikâyesine göz atacağız.
Zihnen Hâlâ Yaşayan Birinin Fiziken İmkânsız Ölümü, yani Damien Hirst’ün köpek balığı eseri, 1991’de sanatçının yapmak istediği çalışmanın parasını ödemeyi teklif eden Charles Saatchi tarafından finanse edilmiştir. Köpek balığının kendisi 6.000 euro, çalışmanın toplam maliyeti ise 50.000 euro idi. 2004’te Steven A. Cohem’e, gizli bir şekilde 8 milyon dolar ya da 12 milyon dolar olduğu bildirilmişti. Köpek balığı, Avustralya’nın Queensland kentindeki Hervey Körfezi’nde görevlendirilen bir balıkçı tarafından yakalanmıştı. Ressam, balıkçıya “seni yiyecek kadar büyük” olması gerektiğini belirtmiştir.
Teknik özellikleri: “Kaplan köpek balığı, cam, çelik, %5 formaldehit çözeltisi, 213x518x213 cm’dir.”
İşte bu köpek balığından bahsediyoruz:
1991 yılında sergilenen “Zihnen Hâlâ Yaşayan Birinin Fiziken İmkânsız Ölümü”, Damien Hirst tarafından yapılmış vitrin içinde formaldehit ile korunmuş kaplan köpek balığı içeren bir sanat eseridir. Köpek balığı başlangıçta zayıf bir şekilde korunduğundan, bozulmaya başlamış ve çevresindeki sıvı bulanıklaşmıştı. Hirst, çürümenin bir kısmını Saatchi Galerisi’nin çamaşır suyu eklediği gerçeğine bağlamıştır. 1993’te galeri, köpek balığını bağladı ve tenini fiberglas bir kalıpla gerdi. Hirst, o anları “Korkutucu görünmüyordu… Gerçek olmadığını söyleyebilirdim. Ağırlığı yoktu.” diye belirtmiştir.
Hirst, Saatchi’nin çalışmayı Cohen’e satmayı beklediğini öğrendiğinde, Cohen’in daha sonra finanse ettiği ve masrafı “tutarsız” olarak nitelendirdiği bir operasyon olan köpek balığını değiştirmeyi teklif etti (sadece formaldehit maliyeti yaklaşık 100.000 dolar civarındaydı).
O zaman söylediği gibi: “Bir koleksiyoncu onları aldıktan sonra bile sık sık onların üzerinde çalışırım.” diyor sanatçı ve ekliyor, “Geçenlerde bir sinek resminin sahibi olan koleksiyoncuyu aradım çünkü son hâlini beğenmemiştim, bu yüzden hafifçe değiştirdim.”
Queensland’den başka bir köpek balığı yakalandı ve 2 aylık bir yolculukla Hirst’e gönderildi. Londra’nın Doğal Tarih Müzesi’ndeki bilim insanı ve balık sorumlusu Oliver Crimmen, 2006’da yeni numunenin korunmasına yardımcı oldu. Bu, vücuda formaldehit enjekte etmenin yanı sıra, iki hafta boyunca %7’lik formalin çözelti banyosunda bekletmeyi içeriyordu. Orijinal 1991 vitrin daha sonra ikinci köpek balığını koymak için kullanıldı.
Peki, köpek balığı neyle ilgili?
Doğal ortamından izole edilmiş, hareketsiz, suda tamamen donmuş ve korunmuş hâlde görüyoruz. Çoğu kişi, köpek balığına ilk defa bu kadar yaklaşmıştı, çoğumuz ise daha önce sadece televizyonda ya da bir akvaryumda görmüştük. Burada köpek balığı hakkında doğrudan bir deneyime sahibiz, hiçbir ortamda aracılık etmiyoruz. Böylece köpek balığını yeni ve farklı bir bağlamda ele almak zorundayız ve hayvanı nasıl algıladığımızı yeniden değerlendiriyoruz. Hirst’ün eserinde, bu tanıdık görüntünün gerçekliği ve fizikselliği ile yüz yüze geldik ve yeni bir ortamda düşünmeye zorlandık.
Kaynakça: http://www.dailyartmagazine.com/story-damien-hirst-shark/
