“Olmak ya da olmamak, işte bütün mesele bu.” Bu basit cümleyle dünya edebiyatının en büyük dahilerinden birini hatırladınız, değil mi? Romeo ve Juliet ile Hamlet’in yazarı William Shakespeare. Oyunları dramaturji klasiklerindendir ve John Everett Millais’in sanat eserleri gibi pek çok çalışmaya ilham kaynağı olmuştur.
Shakespeare 1564’te doğmuştur ve eserlerinin çoğunu 1585’ten sonra yani Rönesans döneminde üretmiştir. Yazmanın yanı sıra, birçok sanatçı eserlerini yönetmiş ve eserlerinde rol almıştır.
Zamanının yazarı, zamanının tiyatrosunun önemli bir ismiydi. Ama aynı zamanda gelecek kuşaklar için de oldukça cömertti. Çünkü eserlerinde gelecek nesle zamansız temalarla ilgilenen parçalar bıraktı: aşk, nefret, intikam, adalet, kıskançlık gibi.
Rafaelit Öncesi Kardeşliğinin bütünleştiriciliği ile bilinen John Everett Millais (1829-1896), şairin parçalarından değerli sahneleri tasvir etmiştir. Bu yapıtlar arasında iki tanesi öne çıkıyor: Hamlet ve Lear oyunundan Ophelia ve Kral Lear oyunundan Cordelia.
Bu resim Millais’in en güzel ve Raphael-öncesi Kardeşlik dönemlerinde çok popüler olan eserlerinden biridir. İlham kaynağı, İngiliz yazarın ana trajedilerinden biri olan Hamlet oyunundan gelmektedir.
Shakespeare Hamlet’te, babasının hayaleti tarafından, bu erken ölümden amcasının sorumlu olduğu konusunda uyarılan Danimarkalı genç prensin hikâyesini anlatmaktadır. Hamlet intikam sözü vermiştir ancak yemininden sonra kendi geçerliliğini sorgular gibi görünmektedir. Adalet ve intikamı birleştiren bu senaryoda Ophelia’nın intiharı konu alınır.
Ophelia, Prens Hamlet’in kız arkadaşıydı ve kendini bir dere içine atarak intihar etmiştir. Millais dereyi çevreleyen bitki örtüsünü merkeze alarak kraliçenin beşinci oyunda söylediklerinin altını çizer:
“… kendi sıkıntılarından aciz bir denizkızıymışçasına eski ezgilerin akıntısına kapıldı, ya da o elemente adanmış doğal bir yaratık gibi.”
Onu çevreleyen şeyden tamamen habersizce Ophelia, melankolik ve hizmetkar bir şekilde kendini ölüme bırakır. Konunun hassas olmasına rağmen, Millais’in bu mısraların kalitesini tam olarak nasıl yansıttığını görmek güzel. Sonunda “çamurda boğulmak” için kızı sahnenin bir parçasıymış gibi göstermesi de.
Kral Lear, yazar olarak Shakespeare’in en olgun eserlerinden biri olarak kabul edilir ve yaşlılık hakkında iyi bir trajedidir. Zaten yaşlı ve yorgun olan Lear, krallığını kızları Regan, Goneril ve Cordelia’ya teslim etmeye karar verir. Ne yazık ki en gençleri babasına onu sevdiğini gösteremeyip mirastan yoksun kalırken övgü kraliçeleri Regan ve Goneril, eski kralı sahip oldukları sevginin sonsuz olduğuna ikna eder. Saf aldatma. Bu iki kız sadece miraslarıyla ilgileniyor.
Millais çalışmalarında, dördüncü oyunun yedinci sahnesini canlandırır. Lear, çok büyük acılardan sonra, dehşete düşmüş kızını yeniden keşfeder. Resimde, oyunda olduğu gibi, Lear bir çöptedir. Etrafında şövalyeler ve kafasına hafifçe dokunan Cordelia var. Kızını gördüğünde, öldüğüne inanarak onu hemen tanıyamaz.
Millais tam olarak zavallı yaşlı adamın kafa karışıklığı anını yakalamıştır. Gözleri geniş, ifadesi şaşkındı. Kızına olan davranış şeklinden dolayı dikkatini çekmeyi artık beklemiyordu. Kızı, şövalyeler izlerken babasına sevgiyle eğildi. Lear, “çok açık bir zihinle” kızın o olmadığını iddia eder, ancak sonunda kızı tanır.
Aslında iki tane olan bu dört eser, her ikisi de sanatında usta olan bu iki sanatçı arasında bir konuşma gibi görünüyor. Millais’in Shakespeare’in sahnelerini tasvir etmesi yalnızca başarılı veya sadece estetik açıdan güzel değildir. Ayrıca taşıdıkları hikâye ile de heyecan vericidirler. Shakespeare’in onu seveceğine inanıyorum.
Kaynakça: https://www.dailyartmagazine.com/shakespeares-characters-millais-artworks/
