Yakında neredeyse bir senesi dolacak olan koronavirüs hepimizi evlere hapsetti ve hâlâ daha eski, normal yaşamlarımıza geri dönemedik. Kâh sadece evden çıkıp maskesiz nefes almayı, kâh güzel bir tatil yapmayı hayal ettik. Bir yaz geldi geçti, sıradakinin gelmesineyse çok az kaldı. Yaz enerjinin, neşenin mevsimidir bizce. Bu yazımızda John Singer Sargent ve Rosina Ferrara aşkından bahsedeceğiz.
Çeviren: Ayşenur Depe
Yaz aylarında aşk da bir başka olur. Bu yüzden bugün sizlere Amerikalı ressam John Singer Sargent’ın (1856- 1925) 1870’lerde İtalyan’ın Capri adasına yaptığı seyahati anlatacağız. Çelik mavisi denizleri, uzun kireç kayalıkları ve deniz kenarındaki beyaz villalarıyla bilinen Capri, Sargent’ın bu seyahati esnasında Rosina Ferrara (1861-1934) ile yaşadığı yaz aşkı için harika bir mekândı. Ada, aşk hikâyelerine zemin hazırlamış, Rosina da Sargent’ın ilham perisi olmuştur. Gelin hep birlikte sanatsal yaz aşklarından birine tablolar eşliğinde şahit olalım.
John Singer Sargent’ın Gençliği
Ünlü bir portre ve peyzaj ressamı olan John Singer Sargent, varlıklı bir Amerikalı çiftin çocuğu olarak Floransa’da dünyaya gelmiştir. Ebeveynleri kız çocuklarından birinin ölümünün ardından Amerika’dan ayrılmıştır. Floransa’ya gerçeklerden kaçmak ve yas tutmak amacıyla birlikte ana vatanlarına bir gün dönme fikriyle taşınmışlardır. Lakin yurt dışındaki yaşamlarından memnun kalınca hayatlarının geri kalanı boyunca göçebe olmuşlardır. Bunun da genç ressamın hayatı boyunca Amerika ile Avrupa arasında seyahat etmesine kalıcı bir etkisi olmuştur.
Çocukluğu boyunca evde eğitim gören Sargent, Paris’teki saygın École des Beaux-Arts okulunda resim dersleri almıştır. Çok yetenekli olması, Fransız ressam Carolus Duran’ın onu hemen fark etmesini ve kanatları altına alıp hocalık etmesini sağlamıştır.
Sargent’ın Capri’de Geçirdiği Yaz
1878 senesine gelirken 22 yaşındaki genç Sargent’ın, Carolus Duran ile eğitimi tamamlanmıştır. Paris Salon’unda (Salon de Paris) sergiler açarak başarılara imza atmış ve iyi bir kariyer başlangıcı yapmıştır. O senenin yazında Capri’ye hem çalışmak hem de tatil yapmak için gitmiştir. Sorrento sahiline yakın, Napoli Körfezi’nin güneyinde yer alan Capri; küçük, huzur dolu bir adadır. Diğer tipik Akdeniz adaları gibi Capri de zeytin ağaçları, üzüm bağları ve küçük, kayalıklı koylardaki balıkçı tekneleriyle doludur.
Sargent; Anacapri’nin küçük bir kasabasında, adanın doğal güzellikleri ve yaz sıcağında bir teselli arayan diğer sanatçılar ile birlikte kalmıştır. Günümüzde Capri, zengin ve ünlüler için bir tatil beldesi hâline gelmiş ve ünlü tasarımcılar, moda dünyası ve lüks otelleri ile bilinir olmuştur. Lakin 1800’lerde Capri, görece bilinmeyen, bozulmamış; sanatçıların, yazarların ve müzisyenlerin uğrak noktası olan bir yerdir.
Sargent Capri’ye, adanın güzelliklerini ve romantizmi yakalamak amacıyla gitmiştir. Fakat bunun için bir modele ihtiyacı vardır. Kasabanın papazları, genç kızları adaya gelen ressamlara modellik yapmanın zararları konusunda uyarmıştır. Fakat bu uyarılara karşı gelen bir kız vardır. Bu kız şüphesiz Sargent’ın yaz aşkı Rosina Ferrara’dır.
Rosina Ferrara ve Capri Aşkı
İşçi sınıfı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Rosina, Sargent Capri’ye geldiğinde 17 yaşındadır. Sargent’ın adaya geliş sebebi portre yeteneklerini geliştirme ihtiyacından doğmuştur. Bu amaca ulaşması için Rosina mükemmel bir modeldir ve o da Sargent’a modellik yapmaktan mutluluk duymaktadır. Rosina’nın uzun ince bedeni, yanık teni ve kara kıvırcık saçları Sargent’ın onu özellikle egzotik ve büyüleyici bulmasını sağlamıştır. Tabii Capri de birçok açıdan cazip, uygun bir ortam oluşturmuştur. Turkuaz denizi, bunaltıcı sıcaklıktaki yazı ve söylenenlere göre güzel, alımlı insanları olan bir yerdir Capri. Aynı zamanda antik Fenike, Yunan ve Romalı yerlilerin bıraktığı mimari kalıntılar da adanın öne çıkan özelliklerinden biridir.
Rosina, Sargent’tan önce adadaki başka ressamlar tarafından da fark edilmiştir. İlk kez Fransız ressam Edward Vaux ardından İngiliz ressam Frank Hyde ile tanışmıştır. Sargent, Hyde ile adadayken arkadaş olmuş ve terk edilmiş bir manastırdaki stüdyosuna yaptığı ziyaretlerden birinde Rosina ile tanışmıştır. Güzelliği duygularını ele geçirmiş ve onun ilham perisi olmasına sebep olmuştur. Sargent, O yaz boyunca Capri’nin büyüleyici güzeli Rosina’yı birçok kez resmetmiştir.
Sargent’ın Rosina Ferrara Tabloları
Sargent’ın can alıcı tablolarından biri, hiç kuşkusuz A Capriote’dir. Rosina’yı bir zeytinliğin ortasında, kolları bir zeytin ağacına sarılı kıvrımlı bedenini resmetmiştir. Rosina’nın bu pozu; onun, adanın vahşi ve doğa güzelliği ile olan ilişkisini gösteriyordu ki bu Sargent’ın onun hakkında karşı koyamadığı özelliklerinden biriydi.
John Singer Sargent’ın Capri’de yaptığı bir diğer ünlü tablosu da Rosina Ferrara: Bir Capri Kızının Başı’dır (Rosina Ferrara: Head of a Capri Girl). Bu tablo kariyerindeki ‘’hızlı’’ portrelerinin arasındaki en iyilerinden biri olarak kabul edilir. Yağlı boya ile kartona resmedilmiştir. Sargent, Hyde hâlâ Capri’deyken onun için imzalamış ve ona adamıştır. Muhtemelen Hyde’a kendisini Rosina ile tanıştırdığı için teşekkür etmek istemiştir.
Rosina’nın birçok tabloda Sargent için dans ettiği görülür. Çatıdaki Capri Kızı’nda (In Capri Girl on a Rooftop) bir arkadaşının çaldığı tef’in ezgileri eşliğinde oynar. Bu tablonun, Sargent’ın otelinin çatısında resmedildiği düşünülmektedir. Rosina Ferrara Portresi’nde (Portrait of Rosina Ferrara) tablosunda da kendisinin yine Sargent için yerel elbisesinin içinde, düşen saçlarıyla izleyiciye gülümseyerek dans ettiğini görürüz. Sargent; onun serbest hallerini, doğal hareketlerini ve ateşli ruhunu mükemmel bir şekilde yakalayıp tablolarına aktarmıştır.
Sargent ve Ferrara’nın Capri’deki Kısa Süreli Aşkları
John Singer Sargent tablolarında Rosina’nın güzelliğini, zarafetini ve duruşunu müthiş bir şekilde yansıtmıştır. Tabloları, onun sanki ilham kaynağına bir saplantısı olduğunu hissetmemize yol açmıştır. O yaz bir aşk yaşasalar da bu kısa süreli olmuştur. Yazın bitmesine yakın Sargent, bavulunu toplamış ve Paris’e gitmiştir. Bir ressam olarak yeteneklerini burada büyük düzeyde geliştirmiş ve Paris’te kendisini kaçınılmaz bir başarı ve şöhret beklemiştir. Capri, Sargent’ın değişik bir mekân arayışının sadece başlangıcıdır. Daha sonrasında Capri’ye benzer İspanya, İtalya ve Fransa gibi yerlerin ve başka ilham kaynaklarının arayışı içerisine girmiştir.
Ferrara’nın Kaderi
Peki Capri’nin yerel kızı Rosina Ferra’ya ne olmuştur? Sargent’le 1878 senesinde yaşadığı kısa süreli aşkın ardından adaya gelen başka ressamlara modellik yapmaya devam etmiştir. 1883 senesinde babası bilinmeyen ve kız olan ilk çocuğunu dünyaya getirmiştir. Sonrasında 1891 senesinde Amerika’nın saygın ve sosyal mevkisi yüksek olan bireylerinden Amerikalı müralist George Randolph Barse ile evlenmiştir. Barse, Rosina’yı New York’un kuzeyinde yer alan Westchester County’ye götürmüş ve Rosina hayatının geri kalanını burada yaşamıştır. Rosina, 1934 senesinde zatürreden hayatını kaybetmiştir ve ardında perişan bir Barse bırakmıştır. Bu ölüm Barse’ı o kadar kötü etkilemiştir ki üç sene sonra dayanamayıp canına kıymıştır.
Sargent hayatı boyunca Avrupa’dan Amerika’ya sergiler için tablolar yapmaya devam etmiştir. Oldukça başarılıdır ve ressam olarak sorgulanamaz yeteneği ile büyük bir servet edinmiştir. New York City Grand Central Art Galleries’in 1922’de ortak kurucularından biriyken kısa süre sonra 1925 senesinde Londra’da kalp rahatsızlığından dolayı yaşamını yitirmiştir.
Tablolara Yansıyan Capri’deki Sargent Ve Ferrara Aşkı
Sargent’ın, Rosina’yı çizdiği güzel ve can alıcı tabloları günümüze ulaşmış ve bu resimler sayesinde kısa yaz aşkları yaşamaya devam etmiştir. Bu küçük Capri adasında beraber geçirdikleri vakitler tarihe sonsuza dek yazılmıştır.
