Çalışmak, ölmeden yaşamaktır. -Rainer Maria Rilka
Bu güzel deyiş, Fin-de-siècle‘in* (asrın sonunun) Avusturyalı şairi Rainer Maria Rilka’ya aittir. Bugün Emek ve Dayanışma Günü olduğundan söz tam da gündeme kalıp gibi oturmuştur. Bu vesileyle, artık mevcut olmayan tüm işleri ve meslekleri nadir, eski moda veya artık ihtiyaç duyulmayan işçileri takdirle anmak istedik.
Kadın Şapkacısı (Tuhafiyeci)
Degas’nın zamanında, birisi neredeyse her köşede tuhafiye dükkânı bulabilirdi. Alışıla geldik şekilde kadınlar tarafından işletiliyordu, dükkânlarda ithâl giysiler, aksesuarlar ve çoğunlukla şapkalar satılıp üretiliyordu. Şimdiki günlerde ise şapka yapımı daha az bilinen bir meslektir ve bu meslek, öncelikli olarak, kadın müşterileri için bir tasarımcı, üretici veya bir şapka satıcısını tanımlamak için kullanılırdı. İlginç şekilde, tuhafiye kelimesinin kökeni Arapça hediyeler anlamına gelen tuhaf kelimesinden türemiştir. Tuhafçı “hediyelik eşya satan” [ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani (1876)]
Tuhafiye “giysi aksesuarı” [İlan-ı Ticaret: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İstanbul (1924): Her nevi erkek ve kadın kunduraları, manifatura ve tuhafiye eşyası]
Dâne-çin^ (Tane Toplayan)
Dâne-çin olmak fakir olmak demekti. Bu mesleği yapanlar, ticari olarak hasat yapıldıktan sonra veya hasat için kârlı olmayan tarlalarda çiftçilerin tarlalarından kalan mahsulleri toplardı. lk olarak İncil’de geçen bu meslek, İngiltere ve Fransa dahil olmak üzere bir dizi Avrupa ülkesinde yoksulların yasal olarak zorunlu kılınan bir hakkı haline gelmiştir.
Parke Planya (Parke Rendeleyicisi)
Caillebotte parke planyacıları temasında iki resim yapmıştır. İlki, bizim de ana sayfada öne çıkan görsel için kullandığımız resmi oldukça ünlüdür ve Paris’teki d’Orsay Müzesi’nde sergilenmektedir. Burada ise ilkinden bir yıl sonra üretilen ve bize göre daha sakin bir görüntüsü olan tablodan bahsetmek istedik. Ayrıca, herhangi bir gizli mesajdan ziyade zemini kazıma hareketine daha fazla odaklanmaktadır. Zeminlerin kazınması, nazikçe bir sonlandırma aracıydı-aracıdır. Geçmişte yaygın olarak uygulandı, bugünlerde insanlar sadece aşınmaya sahip çok eski parkeleri olduğunda yapıyorlar.
Çamaşırcı Kadınlar
Gördüğünüz gibi, birçok kadın çamaşırcı olarak çalışıyor. Fiziksel olarak zor bir işti, bugünlerde çamaşır makinemiz olduğu için çok bu zorluğu biz pek anlayamayız. Her bir giysiyi soğuk bir nehirde elle yıkadığınızı düşünün. Ve sonra hepsini bir ağır demir ile ütülemek ve katlamak zorunda kaldığınızı. Çamaşırcı kadınlar o kadar yaygın bir görüştü ki, açık hava resimleri yapan birçok Empresyonist ressam onları resmetmişti: Degas, Renoir, Pissarro…
Taş Kırıcı
Courbet, taş kırıcıları boyayan tek kişi değildi. Seurat ayrıca toplumun alt sınıflarıyla da ilgili olduğu için onları işyerinde ve boş zamanlarında boyadı. Taş kırma daha çok ‘geri kırma’^^ olarak adlandırılmalıdır çünkü yorucu bir iştir. Neyse ki bugünlerde bunun için makinelerimiz var, ancak hâlâ geçmişte olduğu gibi yapan insanlar da bulunmaktadır.
*Fin de siècle, özellikle 19. yüzyılın sonuna ait olduğunu belirtmek için kullanılan, Türkçesi ‘asrın sonu’ anlamına gelen Fransızca tabirdir. Viktorya donemi sonlarından 1. Dünya Savaşı başlarına kadar geçen süreci anlatmak için de kullanılır. İngilizce “turn of the century” şeklinde de yaygınca kullanılmaktadır.
^Dâne-çin: (dâne = tane, çîden = toplamak) Tane toplayan, döküntü hâlinde dağınık ufak tefek şeylerden faydalanan.
^^Geri Kırma: İngilizce “back breaking” olarak kullanılan tabir aynı zamanda yorucu olmak, ağır ve yıpratıcı anlamına geldiği için orijinal metinde bu kelime kullanılmıştır.
