28 Nisan 1928’de bugün Fransız sanatçı ve Yeni Gerçekçilik Fransız sanat hareketinin önde gelen üyesi olan Yves Klein doğdu. Klein, performans sanatının gelişimi ile minimal sanat ve pop sanatında öncüydü.
Çeviren: Yaren Aktaş
Yves Klein özellikle bir şeyle ünlüdür: “Uluslararası Klein Mavi”si (UKM). Klein tarafından “yaratılan” ve sanatında kullanılan derin mavi tonlu bir renktir. Mayıs 1960’da Klein, Sınai Mülkiyet Ulusal Enstitüsü’nde Uluslararası Klein Mavi’si adı altında boya formülünü kaydettirdi ancak hiçbir zaman UKM’nin patentini almadı.
Klein, elbette UKM’siz de başyapıtlar oluşturdu. Fakat bugün, sizi onun en ünlü 10 mavi eseriyle tanıştırmak istiyoruz.
1.UKM 191
Yves Klein 1947’de monokromlar yapmaya başladı. Onun için bunlar, resimde temsil fikrinin ve dolayısıyla yaratıcı özgürlüğe ulaşma yolunun reddiydi. Klein bu eserlere isim vermemiştir ancak 1962’deki ölümünden sonra eşi Rotraut Klein-Moquay bilinen tüm mavi monokromları UKM 1’den UKM 194’e kadar kronolojik sırasını yansıtmayan bir sırayla numaralandırmıştır.
2. UKM 45
UKM 45, Yves Klein’in kısa hayatı boyunca yaptığı yaklaşık iki yüz mavi monokrom resimden biriydi. 12 Mayıs 1962’de, Klein kalp krizi belirtileri gösterdi ve 15 Mayıs’ta bir arkadaşının açılış gecesi sergisine katıldıktan sonra ikinci bir kalp krizi geçirdi. Yves asla iyileşemedi ve 6 Haziran 1962’de, 34 yaşındayken evinde öldü.
3. Galeride Büyük Mavi Antropometri
Antopometri serisi için Klein, çıplak kadın modellerini “fırça” olarak kullandı. Kâğıt desteğine karşı gövdeleri bastıran bir sistemi vardı. Antopometrilerin yapımını, seyirciler için mavi kokteyller ve Monoton Senfonisi’nin bir performansıyla tamamlanan ayrıntılı performanslar olarak sahneledi- yirmi dakika boyunca çalınan tek bir nota ve ardından yirmi dakika sessizlik.
4. Mavi Dönem Antropometrisi (ANT 82)
Klein, Uluslararası Klein Mavisi’nin manevi güçlere ve ruhaniye olan inancını geliştirmek için mükemmel bir araç olduğuna inanıyordu. Ultramarin, Hristiyan dininde Kutsal Ruh’un geleneksel sembolik rengidir, aynı zamanda sonsuz gökyüzünün genişliğini ve okyanusların derinliğini çağrıştırır.
5. Büyük Mavi Antropometri (ANT 105)
Klein, tek renkli yüzeyin resmi maddesellikten saf pigmentin bütünlüğü yoluyla serbest bıraktığına inanarak çizgiden, işlenmiş nesnelerden veya soyutlanmış sembollerden bağımsız olarak duyguları ve hisleri uyandırmaya kararlıydı.
6. Antropometri: Prenses Helena, 1960
Klein, cisimlerin fırça olarak kullanımını şu şekilde yorumlamıştır:
“Böylece temiz kaldım. Artık kendimi renklerle, parmak uçlarımla bile kirletmedim.”
1970’lerde Julia Steinmetz gibi feministler, Klein’in kadın modellerini tuval üzerine sererek nesne olarak kullanmasını analiz etti. Bu şekilde Klein, otoriter ve erkek egemen sanatçı oldu. Ama – bu sadece bir yorumdur.
7. Yves Klein, SE 161
1960’larda Klein doğal unsurlardan büyülendi ve ateş, su, deniz süngerleri ve çakılları tuvalleri ile heykellerine dahil etti. Bu, bir dizi ateş resmi, tek renkli kabartma resimler ve sonsuz uzayın kozmolojik fikirlerini ifade eden IKB heykelleriyle sonuçlandı – buradaki gibi.
8. Mavi Dünya
Dünya, Klein’in yapıtında yinelenen bir temadır. Birden fazla varyantta görünür ve daha küresel olarak adlandırılan Gezegensel kabartmalar serisini oluşturur. 1957’de Yves Klein, tüm dünyanın mavi olduğunu ilan etti. Bu vesileyle, düşünmeyi kolaylaştırmak için standı ve ekseni dışında uzayda süzülerek resmettiği UKM kabartma mavisinde bir model küre oluşturarak bu duruma damgasını vurdu.
9. Semadirek Zaferi
1962’den başlayarak Yves Klein Semadirek Zaferi adlı reçineyle yapıştırılmış Yves Klein Blue’nun kuru pigmentiyle kaplanmış Nike’nin bir dizi alçı kopyasını üretti.
10. Portre kabartması Arman
Bu, Klein’in arkadaşı ve diğer Fransız Yeni Gerçekçilik sanatçısı Arman’ın alçı dökümüdür. Klein, Arman’ın vücudunu alçıyla kalıpladı ve bronza döktü. Bronz daha sonra “Yves Klein Mavisi” ile boyandı ve gerçek boyutlu heykel yaldızlı ahşap bir panele yerleştirildi.