Yılın bu zamanları son konular işlenir ve sınav dönemi başlar. Hepimizin bildiği gibi karantina ve kısıtlamalar nedeni ile kampüsler, kütüphaneler kapatıldı. Bu durum, başta öğrenciler olmak üzere herkes için çok zor geçti. Haliyle kitap kokan koridorları, ilham veren çalışma salonları pek özledik. Öyleyse, hadi gelin hep birlikte dünyanın en güzel kütüphaneleri nerelermiş bakalım. Kim bilir, belki bu sizi çalışmaya motive eder, gözünüz gönlünüz açılır…
1. Glasgow Sanat Okulu
Üzücü bir hikâye ile başlayalım. Bu kütüphane, Charles Rennie Mackintosh tarafından tasarlandı. Avrupa kıtasındaki “Sembolizm” ve “Ayrılıkçı Hareket” (Secession) ile çok ortak noktası bulunuyor. Ne yazık ki, bu şaheser Mayıs 2014’te korkunç bir yangında hasar gördü. Bu büyük restorasyon tamamlanmak üzereyken Haziran 2018’de kütüphanede başka bir yangın daha çıktı. 2021 itibariyle kütüphane hâlâ restorasyon ve yangın incelemesi devam etmektedir.
2. İskenderiye Kütüphanesi
Gösterişli kütüphaneler lanetlenmiş gibi görünüyor… Kitaplar alev aldığında neden savunmasız ki? Aynı kaderi 40.000 ila 400.000 parşömen ve papirüs kağıtlarına ev sahipliği yapan ve antik dünyanın en büyük kütüphanesi olan Mısır’ın İskenderiye kütüphanesini de yanarak mahvoldu. Birkaç yangından kurtulduğuna inanılıyor ancak tam olarak kim tarafından veya ne zaman hasar gördüğünü bilmiyoruz. Bununla birlikte, kütüphanenin tahribatı, halka açık olan bilgi kayıplarının evrensel bir sembolü hâline geldi.
3. Trinity Üniversite Kütüphanesi
Star Wars: Klonların Saldırısı filmindeki Jedi Tapınağı Dublin’deki bu çarpıcı kütüphanenin Uzun Odasına çok benziyor. Ayrıca, milattan önce 800 civarında Columban manastırında üretilen güzel bir şekilde aydınlatılmış ve İrlanda’nın ulusal hazinesi olan İncil, Kells Kitabı’na da ev sahipliği yapıyor. Kütüphane 1592’de üniversite kurulduğunda meydana gelmiştir ve tabii, İrlanda’nın en büyük kütüphanesidir.
4. Bodleian Kütüphanesi
Hazır filmlerden bahsediyoruz şimdi de gördüğünüz okuma odası Harry Potter filmlerinde Hogwarts kütüphanesi olarak hizmet verdiği için bundan bahsedebiliriz! Tabii ki sadece Harry Potter değil, J. R. R. Tolkien, C.S. Lewis ve Oscar Wilde gibi isimler de burada vakit geçirdi. Oxford’un bu harikulade kütüphanesinde beş kralın yanı sıra 72 Nobel Ödülü sahibi ve 28 başbakan ve daha fazlası burada okudu!
5. El Escorial Kütüphanesi
El Escorial, İspanya kral II. Phillip’in tarihi konutuydu. Kral burayı şu anda “Dünya Mirası Alanı” olan bu kütüphaneye çevirdi. Üstelik kendi koleksiyonunu bağışladı. Kubbeli tavanlardaki nakışlar yedi liberal sanatı temsil ediyor: retorik, diyalektik, müzik, dilbilgisi, aritmetik, geometri ve astronomi.
6. Morgan Galerisi ve Müzesi
Morgan Kütüphanesi ilk olarak Charles Follen McKim tarafından tasarlandı ve asıl amacı finansör Pierpont Morgan için özel bir kütüphane olarak hizmet etmekti. Rönesans iç mekanı nakışlar, vitray, duvar halıları ve önde gelen Istria mermer oymalı şömine ile zengin bir şekilde dekore edilmiştir. Pierpont Morgan’ın koleksiyonu çok sayıda eski ustaların çizimlerinden, Orta Çağ ve Rönesans el yazmalarından, fotoğraflardan, sanat objelerinden ve tabii ki zengin arşivlerden oluşuyor.
7. Cuypers Kütüphanesi
Cuypers Kütüphanesi adı, Rijksmuseum ve Amsterdam Merkez İstasyonu’nun tasarımları şehrin simgesi olan ünlü Hollandalı mimar Pierre Cuypers’tan geliyor. Bu kütüphane Hollanda’nın en büyük ve en eski kütüphanesidir. Şu anda Rijksmuseum’un araştırma kütüphanesi olarak işlev görmektedir. Sanat tarihi severlerin yanı sıra profesyonellerin de kullanımına açılmış ancak şu anda tadilat nedeniyle kapalıdır.
8. Sainte Geneviève Kütüphanesi
Bu kütüphanenin içeriği, 6. yüzyılda Frank Kralı I. Clovis tarafından kurulan Paris’teki Saint Genevieve Manastırı’nın koleksiyonlarından gelmektedir. Kütüphane bu nedenle uzun bir geçmişe sahiptir, ancak binanın en heyecan verici kısmı, çatıyı destekleyen yenilikçi bir demir çerçeve ile donatılmış 19. yüzyıl okuma odasıdır. Ayrıca 1838 ve 1851 yılları arasında, zamanın en önde gelen Fransız mimarlarından biri olan mimar Henri Labrouste tarafından inşa edilmiştir. Şu anda, kütüphane 2 milyon belge koleksiyonuna sahiptir. Paris Üniversitesi’nin (Sorbonne) de bir parçasıdır.
9. Avusturya Ulusal Kütüphanesi
Avusturya Ulusal Kütüphanesi (Österreichische Nationalbibliothek), Viyana’nın tarihi 1. bölgesindeki resmi imparatorluk sarayı olan Hofburg’da yer almaktadır. Geniş koleksiyonu, yaklaşık 12 milyon nesneden oluşmaktadır ve bu da onu Avusturya’nın en büyük kütüphanesi yapmaktadır.
Kütüphane, Orta Çağ’da Habsburglar tarafından kurulmuştur. Yukarıdaki resimde, eski imparatorluk kütüphanesinin merkezi bir parçası olan ünlü devlet salonunu (Prunksaal) görebilirsiniz. Bu bölümün yapımına 1721 yılında ünlü mimar Johann Bernhard Fischer von Erlach tarafından başlanmış ve daha sonra oğlu Joseph Emanuel Fischer von Erlach tarafından bitirilmiştir. Tüm yapı, Habsburgların gücünü ve erdemlerini simgeleyen nakışlar ve imparator heykelleri ile özenle tasarlandığından, devlet salonu bir “Gesamtkunstwerk” olarak da kabul edilebilir.
10. Beyazıt Kütüphanesi
Türkiye’nin ilk devlet kütüphanesidir. II. Abdülhamid’in kendi özel bütçesiyle yaptırdığı bu kütüphane 24 Haziran 1884’te açıldı. İlk açıldığındaki adı “Kütüphane-i Umûmî-i Osmanî” idi. Beyazıt Devlet Kütüphanesi adını Cumhuriyet döneminde aldı. Kütüphane 7/24 açık. Aynı zamanda, zengin arşivi ve çalışma alanları ile hizmet veriyor. Dahası, bina pek çok farklı amaç için de kullanılıyor. Örneğin tarihi kazıların veya farklı eserler için bir sergi alan olmasının yanı sıra, avlusuyla birlikte kültürel bir izlenim de kazandırmaktadır.