Oryantalizm Hakkında Bilmeniz Gerekenler

On dokuzuncu yüzyıl Avrupalıları, Yakın Doğu ve Kuzey Afrika’ya hayrandılar. Bazı kaynaklar, kabaca Oryantalizmin başlangıcını Napolyon’un Mısır Seferi ile olduğunu öne sürmektedir. Napolyon askerleri yabancı nesneleri ganimet olarak getirdikçe, Avrupalılar daha fazla görmek istediler. Napolyon fetihlerine çıkmadan önce sefere gidecek kişiler, “Ecole de Public” adı verilen kurumlarda sefer yapılacak coğrafyanın dilini, kültürünü öğrenirlerdi. Böylece Napolyon bir bölgeyi fethetmekle kalmaz, o bölgenin değerlerine uygun bir imaj sergileyerek, oradaki hâkimiyetini kazandığı sempati sayesinde pekiştirmiş olurdu. Bu durum, Doğu çalışmalarının emperyalizm ile ilişkisinin olduğu gerçekliğini artıracak mahiyettedir.

Antoine-Jean Gros, General Bonaparte Visiting the Pesthouse at Jaffa, 1804, The Louvre

Oryantalizm Nedir?

Eugene Delacroix, Reclining Odalisque or, Woman with a Parakeet, 1827, Musée des Beaux-Arts de Lyon, Lyon, France

Bilim insanı Edward Said, Oryantalizm’i ünlü kitabı Oryantalizm’de (1978) “Doğu üzerinde egemenlik, yeniden yapılanma ve otoriteye sahip olan Batı tarzı” olarak tanımlamıştır:

“Oryantalizm Doğu ile Batı arasında ontolojik ve epistemolojik ayrıma dayalı bir düşünüş biçimidir.(…) 18. yy. sonlarını kabaca belirlenmiş bir başlangıç noktası olarak kabul edersek, Oryantalizm Şark ile uğraşan toplu bir müessesedir; yani Şark hakkında hükümlerde bulunur, Şark hakkındaki kanaatleri onayından geçirir, Şark’ı tasvir eder, tedris eder, iskân eder, yönetir. Kısacası ‘Doğu’ya hâkim olmak, onu yeniden kurmak ve onun amiri olmak için’ Batı’nın bulduğu bir yoldur.’’

Kuzey Afrika ve Yakın Doğu bölgesi olan Doğu, Avrupa topluluğunun özüne karşı bir yer olarak hizmet etmiştir: “Avrupa kültürü, kendisini bir tür vekil ve hatta gizli özü olarak Doğu’ya karşı çıkararak güç ve kimlik kazanmıştır.”

Ahlaksızlıklar

Jean-Léon-Gérôme-The-Snake-Charmer-1880-Sterling-and-Francine-Clark-Art-Institute

Emperyalist fetihlerini haklı çıkarmak için Avrupalılar, Doğu halkını boş, ahlaksız, kaotik ve vahşi olarak sundu. Doğu, tüm batı kötülüklerinin ve bastırılmış arzuların eviydi ve resim bunu ifade etmede yardımcı oldu.

Gerçeklik Etkisi

Anne-Louis Girodet, Revolt of Cairo, 1810, The Art Institute of Chicago

Sanatçılar tarafından sunulan olayların çoğu, daha Avrupa’dan bile çıkmamış olan sanatçılar tarafından hayal edildi! (Ama yine de oryantalist eserleri resmetmeye hakları varmış gibi hissettiler.) Gerome gibi, başkaları da yurt dışına çıktılar ama banyo, köle pazarları veya haremler gibi kendi gözleriyle görmedikleri yerleri tasvir ettiler. Gerçekliğin yanılsamasını yaratmak için ressamlar, gerçekten var olan yerlerin izlenimini yaratacak olan önemsiz detaylar ve son derece gerçekçi çizimler kullandılar. Sonuç olarak Batı, dünya üzerinde tek uygarlığın Batılı uygarlık olduğunu zihinlere kazımaya çalışmaya devam etmektedir. Doğu ulusların Batılılara benzemesi gerektiğini ima etmektedir. Bu yüzdendir ki Avrupa, çok-kültürlülüğe tahammül edememektedir. Böylece oryantalist zihniyet; ırkçılığa, göçmen krizlerine ve kültürel hegemonya sağlama isteği sonucu diğer toplumların kimliklerinden vazgeçişlerine sebebiyet vermektedir.

Kaynaklar:
http://www.dailyartmagazine.com/what-is-orientalism/

-SÜPHANDAĞIİsmail (2004). Batı ve İslam Arasında Oryantalizm, İstanbul: Gelenek Yayıncılık.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir