Vilhelm Hammershøi 1864’te doğmuş Danimarkalı bir ressamdır. Eserleri her zaman sakin, şiirsel bir havada, sade portre ve iç mekân tabloları olmasıyla bilinir. Resimleri; griler, desatüre sarılar, yeşiller ve diğer koyu tonları içerir. Eserlerinin yalınlığı ve melankolik görüntüsü, ortamda hafif bir gerginlik ve gizem havası yansıtır izleyiciye. Hammershøi’yi hiç duymadıysanız o hâlde onun dünyasına hoş geldiniz. İşte Vilhelm Hammershøi ve iç mekân tabloları.
Çeviren: Simge Şahin
1899’da resmedilen Ida Bir Mektup okuyor, Hammershøi’nin Kopenhag Strandgade 30’daki evinin odalarında yaptığı ilk eserlerinden biridir. Bu adres, Hammershøi’nin sanatçılık yaşamında kritik rol oynayan bir adrestir.
Ida, Hammershøi’nin eşidir. Sade ahşap döşeme tahtaları, dikey duvar pervazları, tümü beyaza boyanmış kapıları ile seyrek bir şekilde döşenmiş bu alan; eserlerinin ana motifleri hâline gelmiştir. Hammershøi’nin ışığı kullanış şeklini, desatüre tonlarını ve konu seçimini 17. yüzyıldan Hollandalı ustası Johannes Vermeer’e borçludur.
Hammrshøi, dairesinde bu görüş açısından bir dizi tablo oluşturdu fakat bu tablo, hepsinin arasında en duygu yüklü ve şiirsel olanı gibi gözükmektedir. Hammershøi, zamansızlık bilincini ve iç gözlemsel yalnızlığı yakalamaktadır. Hanne Finsen ve Inge Vibeke Raashou-Nielsen’in de yazdığı gibi, Hammrshøi iç mekan manzaralarında:
“Asıl konu ışıktır…ve bu ışık nüans açısından çok zengin de olsa renksiz, soğuk, gösterişsiz gri havanın ışığı, yetersiz Danimarka ışığıdır… Tuvalin üzerinde dökülen ve boşluğu tanımlayan bir ışık vardır… Işık genellikle dolaylıdır çünkü elbette Hammershøi, dolaylı ışığın çoğu zaman en güzeli olduğunu bilir…”
Burada, Ida’nın izleyiciye arkasının dönük olduğu portrelerde, yüzünde “sıkıntılı bir ruh” hâli ortaya çıktığı için sık sık sırtı dönük resmedildiğini söyleyen bir hipotez bulunmaktadır ve belki de Hammershøi, Ida’yı duygu yüklü bir ev hayatına yanıt olarak minimalist iç mekanlarda resmetmiştir. Bunun, Hammershøi’nin motivasyonu olup olmadığından emin olamayız ancak Strandgade 30’daki dairede, yaşadığı on yıl boyunca genellikle Ida da dahil olmak üzere evin odalarını resmeden, altmıştan fazla tuval boyadığını bilmekteyiz.
1907’de Vilhelm Hammershøi şunları yazdı:
“Bir motif seçmemi sağlayan şey, resimdeki mimarî duruş olarak adlandırdığım çizgilerdir. Ve sonra da ışık tabii ki. Ama yine de çizgiler neredeyse en çok önemsediğim şeylerdir.”
Burada açık bir cama odaklanan güçlü bir aydınlatma ile binanın iç avlusunu resmetmiştir. Sağ altta; her biri karartılmış üç giriş sırasıyla sokağa, merdiven boşluğuna ve kilere gitmektedir. Duvarlar ve pencereler, çıkıntılar ve eşikler tarafından oluşturulan dış merkezli ve düzensiz geometriler; temelde tek renkli, gri paletle birlikte sade leylak rengi ile noktalanmış, esere farklı bir şekilde rahatsız edici bir kalite sağlamaktadır. Açık pencere ve girişler, insan mevcudiyetini akla getiriyor fakat resmin hissettirdiği genel etki bulunamayış, kayboluş, eksikliktir.
Kaynak: https://www.dailyartmagazine.com/
