Bir önceki yazımızda dördüncü duvarın ne olduğuna ve bu hayalî duvarın kırıldığı dizi yapımlarına değinmiştik. Bu yazımızda ise dördüncü duvarın yıkıldığı filmlere bakacağız. Hazırsanız film önerisi mahiyetindeki listeye göz atalım. İşte dördüncü duvarı yıkan filmler!
Dördüncü Duvarı Yıkan Filmler
“Dördüncü duvarı yıkma” kavramı tiyatrodan gelir ve role girmiş bir oyuncunun, oyunun ortasında seyirciye hitap ettiği anlatı aracını ifade eder. “Dördüncü duvar” seyircinin, diğer üç duvar ise sahnenin duvarlarını ifade eder. Bilmeyenler için, dördüncü duvarı yıkmak, filmdeki karakterlerin doğrudan seyirciye hitap etmesini sağlayarak filmdeki olayların kurgusal bir dünyada geçtiğine dair inançsızlığın askıya alınmasını kırıyor. Altından kalkması zor bir teknik olması sebebiyle pek çok yapımcı bu teknikten uzak duruyor. Ancak doğru yapıldığında son derece akılda kalıcı olabilir.
Ferris Bueller’s Day Off (1986)
Matthew Broderick filmde kameraya Ferris Bueller olarak hitap ettiğinde bu, kültürel bir olay olarak damgasını vurdu. Karakterin hissiyatını seyirciye geçirmekte çok iyi bir iş çıkaran bu gençlik klasiği, bunu yaparken dördüncü duvarı defalarca kırarak seyirciyi de Ferris Bueller ile o günün bir öznesi hâline getirir. Bu durum o kadar sık tekrarlanır ki bir yerden sonra seyirci ve karakterler arasındaki bu “duvar” hiçbir zaman var olmamış gibi bir duygu yaratır.
Wayne’s World (1992)
High Fidelity (2000)
Bu romantik komedi, yılının en yaratıcılarından biriydi. Nick Hornby’nin aynı adlı kitabından uyarlanan film, John Cusack’in karakteri Rob Gordon’u ve onun kadınlarla olan kötü geçmişini anlamlandırma çalışmasını konu ediniyor.
Adaptation (2002)
The Big Short (2015)
Adam McKay, The Big Short filmi ile 2008’de olan ekonomik çöküş gibi korkutucu bir konuyu, seyircilere olayların nasıl olduğunu açıklarken dördüncü duvarı yıkma tekniğiyle anlatmayı seçti. Bu sahneler ciddi konulara değinse de olaylar, Margot Robbie’nin küvette şampanya içerek açıklaması gibi gerçeküstü durumlarla sunuldu.
Annie Hall (1977)
1977’deki Annie Hall, komedide olduğu kadar meta anlatımda da bir başyapıt. Woody Allen, filminde seyirciye doğru hitap etme kavramını kullandı ve o kadar yükseltti ki bu, ona En İyi Yönetmen Oscar’ını ve o yılın En İyi Filmi ödülünü kazandırdı.
Deadpool (2016)
Hayranlar, anti-kahramanın tuhaflıklarını filmlerden çok önce biliyor olabilirler ancak Deadpool‘un 2016’da piyasaya sürülmesiyle karakter, postmodern hikâye anlatımını başka bir düzeye taşıdı ve bu tür anlatı aracını kullanan en ünlü yapımlardan biri hâline geldi.
Monty Python and the Holy Grail (1975)
Efsanevi komedi topluluğu, mizahlarını aşırıya götürmekten asla korkmadı. Kült skeç-komedi şovu Monty Python’s Flying Circus, İngiliz televizyonunda dördüncü duvarı ilk kıranlar arasında.
Goodfellas (1990)
Filmin gerçekten dördüncü duvarı kırdığı yer son sahnede. Filmin sonunu bozmamak için daha fazla ayrıntıya girmiyoruz. Martin Scorsese’nin bu klasik mafya filmi izlenmeyi hak ediyor.
Fight Club (1999)
Chuck Palahniuk, aynı dönemin en büyük filmlerinden biri hâline gelen 90’ların ufuk açıcı kitabını yazdı. David Fincher’ın Fight Club‘ı sadece romanı uyarlamakla kalmadı aynı zamanda sinemanın sundukları sayesinde malzemeyi de yükseltti. Hikâyeyi yönlendirmek için Edward Norton’un anlatımını kullanmanın yanı sıra Fincher, başka bazı anlatı tekniklerine de güveniyordu.
American Psycho (2000)
Patrick Bateman, 2000 yapımı “American Psycho” filminde, seyirciye beyninin derinliklerine inmek ve manyak karakterini anlamasına yardımcı olmak için her zaman içsel düşünceleri aracılığıyla dördüncü duvarı yıkıyor.
Kiss Kiss Bang Bang (2005)
Bu klipte Robert Downey Jr. bize bir mesaj, bir özet bırakmak istiyor. Val Kilmer, Ortabatı’daki insanlardan bu kadar çok küfür ettikleri için özür diliyor.
On Her Majesty’s Secret Service (1969)
Dördüncü duvarı yıkmak, bir James Bond filminin karakteristik özelliği değildir ve onu bu kadar harika yapan da tam olarak budur. George Lazenby’nin rolü Sean Connery’den devralması üzerine “Bu asla diğerinin başına gelmedi” diyerek şakacı bir şekilde atıfta bulunuluyor.
Lord of War (2005)
Blazing Saddles (1974)
Trading Places (1983)
Bu klasik 1983 komedisinde Eddie Murphy’nin kameraya atacağı bakışı görmek için sonuna kadar bekleyin.
Psycho (1960)
Weekend (1967)
Airplane!
A Clockwork Orange (1971)
Videodrome (1983)
Amélie (2001)
Filmde, bu tuhaf kızın ve tuhaf bir biçimde gördüğü dünyanın hikâyesi; büyüleyici ve benzersiz şekilde gözler önüne seriliyor. Seyirciyi, Amelié‘nin yaratıcı yolculuğuna çıkarmak için dördüncü duvar yıkılıyor ve Amelié izleyicilere kendisi hitap ediyor.
Funny Games
Şu an Mubi’de gösterimde. Kaçırmadan izleyin!
Aladdin
Cin’in Aladdin‘deki dördüncü duvarı yıkmasının en güzel yönlerinden biri, yapımcıların dördüncü duvarı yıkmak gibi bir niyetlerinin hiç olmamasıdır. Robin Williams’ın sürekli esprili açıklamalar şakalar yapma yeteneğinin bir sonucu olarak bu anları da eklemeye sonradan karar verdiler.
Jay and Silent Bob Strike Back
Ben Affleck’in, “Jay and Silent Bob filmi mi? Bunu izlemek için kim para öder?” dedikten sonra üçlünün dönüp izleyiciye bakmaları çok zekice kurgulanmış bir sahne.
The Wolf of Wall Street
The Muppet Movie
Muppet’ler dördüncü duvarı yıkmayı seviyor. TV şovlarında bu en açık şekilde Susam Sokağı’nda görülebilir. Karakterler doğrudan genç izleyicilerine hitap ediyor. Bu onların katılımına yardımcı olmakla birlikte öğrenmeyi kolaylaştırıyor. Aynı zamanda alfabe, sayı sayma ve görgü kuralları gibi şeyleri öğretmeye de yardımcı oluyor.
The Ballad of Buster Scruggs
Call Me by Your Name
Bu film için dördüncü duvarı “neredeyse” yıkan film diyorlar. Filmin sonuçlandığını, aşk hikâyesinin bittiğini gösteren jenerik akışında dördüncü duvar Elio’nun bize bakmasıyla yıkılıyor.
