Bu, Velázquez’in ‘hayatın anlamı’ mesajını iletecek karmaşık ve inandırıcı kompozisyonu oluşturmak için çok sıkı çalıştığı en büyük tablolarından biridir. Türkçede Nedimeler anlamına gelen Las Meninas, sanat tarihinin en ünlü şaheserlerinden biridir. Ve en gizemli olanlarından!
Tablonun gizemli bileşimi birçok soruyu gündeme getirir ve izleyici ile tasvir edilen figürler arasında esrarengiz bir ilişki yaratır. Bütün bunlardan dolayı, Las Meninas Batı resim sanatında en çok analiz edilen eserlerden biri olmuştur.
Ama kesin olarak bildiğimiz birkaç şey var. İşte, Las Meninas (Nedimeler) hakkında bilmeniz gereken her şey:
Ekiple tanışın
Nedimeler 1656 yılında Madrid’de, resimde tasvir edilen odada boyanmıştır. Kraliçe’nin iki nedimesi Maria Agustina Sarmiento ve Isabel de Velasco’yu, hizmet etmekle görevlendirildikleri Infanta Margarita’nın etrafında dolanan çoğu kişiyi saray görevlisi grubu olarak tanıtabiliriz. Ayrıca sanatçının kendisini büyük bir tuval üzerinde çalışırken, cüce Mari Barbola ve Nicolasito Pertusato’yu (o zamanlar sarayda cüce olması normal bir şeydi), ismi bilinmeyen mastiff cins köpeği, görevlinin yanında duran Macela de Ulloa’yı bekleyen hanımı, arka planda kalan kapıdaki odacı Jose Nieto görebiliyoruz. Aynaya Infanta’nın ebeveynleri IV. Philiph ve Avusturya’nın Mariana’sının yüzleri yansımaktadır. Gerçekleşmekte olan sahneyi izliyorlar.
2. Bu bir kraliyet tablosu DEĞİLDİR
Kompozisyonun tam ortasında Infanta’yı ve ayrıca aynadan kraliyet çiftini görsek de bu tablo bir kraliyet tablosu değildir. Kraliyet tabloları geleneksel resmilikte olup özneyi izole eder. Fakat burada, resme adını verilen Nedimeler, bir sürü hizmetkarın yaptığı gibi genç prensesi çevreliyor. Bu İspanya sarayına kamera-arkası-görüntülerine bakmaktan başka gibi bir şey değil. Aslında,
3. Burada Velázquez’in kendisini de görebilirsiniz!
Sanatçı solda, elinde bir fırça ile gözükmektedir. Velázquez için Nedimeler’de kendini resmetmek cesurca bir hareketti. Herhalde biz kendi portremizi kraliyet komisyonuna sokmak için iyi bir cürete ihtiyaç duyardık.
4. Resim, ölümden sonra kraliyet emri altında değiştirildi
IV. Philip, saraya olan uzun hizmetleri boyunca Velázquez’i şeref payelerine boğsa da, en büyük övgüyü, ressamın Katolik örgütüne Santiago Emri’ne girmesinden bir yıl sonra, 1660’da ölmesiyle ödedi. Ressamin onuruna, IV. Philip tabloya Velázquez’in rütbe işaretlerinin eklenmesini emretti. Bazı tarihçiler son doknuşun kral tarafından yapıldığını bile söylüyorlar ama bu bir efsaneye benziyor.
5. Sanat tarihine olan atıfları
Aynanın dahil edilmesi, bu çalışmayı görme eylemi üzerine düşündürürken ressamın kendisinin ve arka duvarda asılı tabloların varlığı, ifade edilen sanat tarihi esasına dair önemli bir referanstır. Ayna yansımaları Van Eyck’ten beri bilinen ve devam eden bir sanat motifidir.
6. Tablonun ismi birkaç kez değiştirilmiştir
Resmin Las Meninas (Nedimeler) olarak adlandırılması ilk kez Prado’un açılışından 24 yıl sonra bir Museo del Prado 1843 kataloğundan bulunmuştur. 1666 envanterinde, Retrato de la señora emperatriz con sus dama enana (İmparatoriçe ile Leydilerinin ve Cücenin Portresi) olarak adlandırılmıştır. Daha sonra, 1734’teki bir yangından sonra, La familia del Señor rey Phelipe Quarto denmiş ve son isim değişikliğine kadar La Familia (Aile) olarak anılmış.
7. Renklerle ilgili bir problem
Son yıllarda resim kirlenmeye ve ziyaretçi kalabalığına maruz kalması nedeniyle doku ve renk kaybı yaşamıştı (Nedimelerin kostümlerindeki pigmentler solmuştu). Resim en son 1984’te, 19. yüzyıldaki restorasyondan bu yana yüzeyinde toplanan tozdan “sarı örtü”yü kaldırmak için temizlendi. Ancak temizlik bazı itirazlara neden oldu, çünkü resim bu sefer herhangi bir şekilde zarar görmemişti, temizlik resmin farklı görünmesine neden olmuştu.
