Londra, araştırmacı ruhlu ve meraklı olanlar için harika bir yerdir. Halk müzeleri, galeriler ve kütüphaneler bilginin, sanatın ve yaratıcılığın tarihine tanıklık eden birbirinden harika nesnelere ev sahipliği yapmaktadır. Marylebone’daki ünlü Madame Tussauds’ya sadece 10 dakika uzaklıkta yer alan Wellcome Kütüphanesi, Londra’da bilim, sağlık, tıp ve sanat araştırmaları yapan en büyük müze ve kütüphanedir. Müzenin kurucusu Sir Henry Wellcome’a adanmış Medicine Man adlı kalıcı sergi, sanat tarihinde tıbbın yerini anlamamıza yardımcı oluyor. İşte sanat tarihinde tıp dünyası!
Çeviren: Betül Kap
Hamile Kadın, 1764/5, Jacques-Fabien Gautier D’Agoty
Bu gerçek boyutlu yağlı boya, toplam 12 eserlik bir koleksiyonun parçasıdır. Diğer eserlerde rahim ve bebek resmedilir.
İç Organları Görünen Adam, Jacques-Fabien Gautier D’Agoty
İnsan vücudunun içini merak edenler için Jacques-Fabien’dan bir başka eser. Ressam aynı zamanda üç ve dört renkli baskının öncüsü olarak bilinir.
Ben Marshall, Daniel Lambert, neredeyse kırk taş ağırlığında
Daniel Lambert 1791 senesinde bir Leicester gardiyanının oğlu olarak dünyaya geldi. Sadece su içtiğini ve gerektiği kadar yediğini iddia etse de ağırlığı o kadar hızla artıyordu ki 36 yaşına geldiğinde 50 taştan daha ağırdı. Fakat kilosunu kâra dönüştürmenin harika bir yolunu buldu. Tüm İngiltere’de kendini sergileyerek para kazandı.
Luciano Nezzo, 1856, Dişçi anahtarını hastadan gizleyen dişçi
Bugünlerde dişçiye gitmek kimsenin dört gözle beklediği bir şey değildir. Geçmişte ise durum çok daha kötüydü. Eserde dişini çektirmek üzere olan genç bir kadın görüyoruz. Ne yazık ki bu işlemin dişçi anahtarıyla yapılması gerekiyor. Bu aletler işe yarar antibiyotiklerin ve ağrı kesicilerin olmadığı 1700’lerden 20. yüzyıla dek diş çekmek amacıyla kullanılmıştır. Genellikle çene kırıklarına ve diş etlerinde hasara neden olmuşlardır. Bu sebeple de o dönemlerde hastayı rahatlatmanın tek yolu kullanılan aleti onlardan gizlemekti.
Bilinmeyen Sanatçı, Doğum
Eser Stockholm’de bulunsa da böyle bir eseri çizebilecek herhangi bir İsveçli ressamın izi bulunamamıştır. Bu sebeple de eserin Fransız bir ressam tarafından yapıldığı varsayılmaktadır.
Bilinmeyen Sanatçı, Sequah Clapham Common Parkında
Halka açık infazlar, kanlı filmler ve şiddet içeren video oyunlarından önce toplumun bir araya geldiği yaygın olaylardı. Cerrahi işlemler de öyle. Bu resim, Clapham Common Parkında “Sequah” olarak bilinen sahte bir doktorun gösterisini tasvir ediyor. Amerikan yerlisi kostümü giymiş Sequah, gönüllü bir hastadan çıkarılmış bir dişi gururla sergiliyor. Görünüşe göre bu gösteriler on dokuzuncu yüzyılın sonlarında ülkenin her yerinde gerçekleştiriliyordu ve hatta ses efektleri için bir bandoya bile sahiptiler.
Johan Joseph Horemans, Bir Adamın Yarasıyla İlgilenen Doktor
Johan Joseph Horemans, Anvers halkının günlük yaşantısını resmeden önde gelen ressamlardandı. Bir cerrahın odasından tipik bir manzarayı görüyoruz. Tedavi için gelen adam, müdahale etmeye hazırlanan doktor, hastaya önden müdahale eden kırmızı ceketli çırak ve kenarda rahatsız bir şekilde oturan kadın.
Ernest Board, Adamotunu Tanımlayan Discorides
Harry Potter fanları, “Harry Potter ve Sırlar Odası” filminde Profesör Sprout’un bitki dersi esnasında saksıdan bağıran bir adamotu çektiği sahneyi hatırlayacaktır. Gerçek hayatta adamotu, ölümcül itüzümü bitkisiyle bağlantılıdır. Erkek ve kadına benzeyen kökleri vardır. Bu eserde ise 9. yüzyılda yaşamış Yunan botanist, fizikçi ve farmakolog Discorides’i görüyoruz. Discorides, adamotundan yapılan şarabın yaralar veya yanıklar üzerindeki anestezik, ağrıyı dindirici ve uyku getirici etkisini açıklıyor.
Ugo Matania, Verdun’daki bir Fransız Yeraltı Hastanesi
Napolili Matania ailesi, yirminci yüzyılın ilk yarısında yaptıkları çizimlerle ünlüydüler. Fortunino ve Ugo kuzenlerin yaptıkları Birinci Dünya Savaşı çizimleri, bu tablonun kopyasının yayınlandığı İngiliz gazetesi Sphere’e göre öncü eserlerdir.
Bilinmeyen Sanatçı, Eczane
Bu resim, ahşap mobilyalar ve tavana kadar uzanan porselen ilaç kavanozları ile bir on sekizinci yüzyıl eczanesini tasvir etmektedir. Sanatçı bu tabloda geleneksel sembolleri eczane dekoruyla birleştiriyor; sağ taraftaki adam bir havan ve tokmağını tutarken sol tarafta masanın üzerinde ölçekler görünüyor.
William Cheselden, Barber-Surgeon Company’de Anatomi Dersi Veriyor
William Cheselden, 18. yüzyılda cerrahinin saygın bir tıp disiplini olmasına katkıda bulunan önemli bir cerrahtır. Avrupa’da Orta Çağdan itibaren berber-cerrahlar pratisyenlerin yaptığı işi yapıyordu. Yaralar, kırıklar, deri hastalıkları ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar… Görülen veya hissedilen her durumla ilgileniyorlardı. Bu sebeple İngiltere’de berberler hala kırmızı ve beyaz çizgili tabelalar kullanırlar. Kırmızı renk atardamarı, beyaz renk ise temiz bir bandajı temsil etmektedir. William Cheselden, Barber-Surgeon Company’nin kurallarına katılmıyordu ve nihayetinde cerrahiyi berberlikten ayırmayı başardı.
Bu eserde de onu bir insanı parçalara bölerek anatomi öğretirken görüyoruz. Yemek masasında…
William Price, Druid kıyafetleri ve Keçilerle
Bir Druid* olan William Price, nevi şahsına münhasır bir hekim, cerrah, vejeteryan ve reformcuydu. Özgür aşkı savunuyordu ve evliliğe, aşılanmaya, hukuka, devlete ve Ortodoksluğa karşıydı. Diğer bir deyişle İngiltere’de bilinen ilk hippi diyebiliriz. Biraz incelerseniz John Lennon’a bile benzetebilirsiniz. Reformcu William Price, o zamanda bir tabu olan ölü yakma yöntemini savunuyor, doğa için bunun daha iyi olduğunu söylüyordu. Nitekim ölen oğlu Grist’in cesedini 1894 yılında yakmıştı.
